در برخی موارد، وزن های صفت مشبهه و اسم مبالغه مشترک است. برای تشخیص وزن اسم مبالغه و صفت مشبهه به روش زیر عمل می کنیم: ابتدا اسم فاعل آنها را می سازیم بر وزن فاعل (ثلاثی مجرد) اگر آن کلمه ساخته شده کاربرد و معنی نداشت صفت مشبهه است. اما اگر اسم فاعل… بیشتر »
کلید واژه: "ادبیات عرب"
حکم وصف بعد از مضاف و مضاف الیه: اگر وصف بعد از هیئت اضافه(مضاف و مضاف إلیه واقع شود، (مررتُ بغلامِ زيدٍ العالمِ) در این صورت، وصف صلاحیت وصفیت برای هرکدام را دارد و هیچکدام بر دیگری ترجیح ندارد. ﴿جنّاتُ عدنٍ تجرِي مِن تحتِها الأنهار﴾ (طه/٧٦) منبع: مغنی… بیشتر »
فایده ی تصغیر اسم: ۱. تحقیر؛ مانند: رُجَیل (مرد کوچک) ۲. توهین؛ مانند: شُوَیْعِر (شاعرك)، تُوَيْجِر (تاجرک) ۳. تقلیل عدد (کم دانستنِ تعداد چیزی)؛ مانند: أعطاني دُرَيْهِمات. (مرا چند درهمی داد.) صدْتُ عُصَيْفِرات. (چند گنجشکی صید نمودم.) ۴. تقریب زمان؛… بیشتر »
اسماء جامدی که دارای معنای وصفی هستند و به مشتقّات ملحق می‌شوند: اسم جامد منسوب؛ مانند: ایرانیّ اسم جامد مصغّر؛ مانند: رُجَیل اسم جامدی که به قصد مبالغه بیاید. مانند: علیٌ عَدلٌ (عَادِلٌ) اسم جامدی که هم‌معنای اسم مشتق بوده و دارای معنای وصفی نیز باشد.… بیشتر »
چه اسمائی مذکّر و مؤنّثشان، لفظی مشترک است؟ مصدری که به قصد مبالغه باشد؛ مانند (عَدل) عليٌ عدلٌ / فاطمةُ عدلٌ بیشتر اوزان مبالغه؛ (مِفصَال) عليٌ مِفضالٌ / فاطمةُ مِفضالٌ وزن “فَعُول” به معنای فاعل؛ (صَبُور) عليٌّ صَبورٌ / فاطمةُ صَبورٌ وزن… بیشتر »
مواضعی که واجب است ضمیر بصورت “منفصل” بیاید زمانی‌که محصورفیه باشد. اَمَرَ اَلَّا تَعبُدُوا اِلَّا اِیَّاهُ زمانی‌که برعاملش مقدم شود. اِیَّاكَ نَعبُدُ زمانی‌که مبتدا باشد. هُوَ الاَوَّلُ وَ الآخِرُ زمانی‌که عاملش محذوف باشد. اِیَّاكَ… بیشتر »
موارد استعمال نون وقایه واجب… هنگام الحاق به (فعل، اسم فعل، مِن، عَن) جایز… هنگام الحاق به حروف 《اِنَّ، اَنَّ، کَاَنَّ، لَکِنَّ، لَيْتَ، لَعَلَّ، لَدُنْ، قَدْ و قَطْ》 [البته 《لیتَ》،《لَدُنْ》،《قَدْ》،《قَط》 غالباً با نون وقایه می‌آید و 《لعلَّ》… بیشتر »
شرایط اَن تفسیریه 1 بین دو جمله واقع شود. 2 در جمله ماقبلِ اَن، معنای قول باشد. 3 در جمله ماقبلِ اَن، ماده “قول” بکار نرفته باشد؛ مگر اینکه موول به غیر آن باشد. 4 حرف جر بر سرِ اَن در نیامده باشد. مثال در آیه《فَاَوحَینَا اِلَی اُمِّ مُوسَی… بیشتر »
کلماتی که همیشه منصوب‌اند به‌عنوان مفعول مطلق برای عامل محذوف حَقّاً / قطعاً / سَمعاً طاعه / عجباً / شُکراً هَنِیئاً / یقیناً / بتّه البتّه / سبحانَ / معاذ تبّاً / بُعداً / سَقیاً / رَعیاً حتماً / عُرفاً / جِدّاً / ایضاً بیشتر »
تفاوت دو کلمه «آخَر» و «آخِر» 1 در وزن: «آخَر» بر وزن أفعل «آخِر» بر وزن فاعل است 2 در تانیث: مؤنث «آخَر» اُخری مؤنث «آخِر» آخرة است 3 درنوع مشتق: «آخَر»اسم تفضیل «آخِر» اسم فاعل است 4 در معنی: «آخَر» به معنای دیگر «آخِر» به معنای پایان 5 در گرفتن… بیشتر »
ارسال شده در 9ام بهمن, 1400 توسط یَا مَلْجَأَ کُلِّ مَطْرُودٍ در کتابخانه, تجزیه ترکیب آیه و حدیث, ادبیات عربی
اسم الف و لام دار بعد از اسم اشاره اگر جامد باشد عطف بیان است واگر مشتق باشد صفت است. مثال ذلكَ الکتابُ لا ریبَ فِیهِ… بقره/2 در اینجا الکتاب جامد است و عطف بیان می‌باشد. بیشتر »
در جمله “سُبحانَ رَبِّیَ العَظِیمِ وَ بِحَمدِهِ” کلمه «سبحان» منصوب است زیرا سبحان مفعول مطلق از فعل محذوف «اُسَبِّحُ» می‌باشد و سماعاً به همراه فعلش آورده نمی‌شود. بیشتر »
عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ الْحَجَّاجِ قَالَ: قَالَ لِی أَبُو عَبْدِ اللَّهِ عَلَیه السَّلام إِیَّاکَ وَ خَصْلَتَیْنِ فَفیهِما هَلَکَ مَنْ هَلَکَ إِیَّاکَ أَنْ تُفْتِیَ النَّاسَ بِرَأْیِکَ أَوْ تَدِینَ بِمَا لَا تَعْلَمُ. أصول الکافی / ترجمه مصطفوى،… بیشتر »
بین معنای مصدر مؤول و مصدر صریح تفاوت مهمی وجود دارد و آن عبارت است از: ۱.زمانی عرب از مصدر مؤول استفاده می کند ،که فعل فعلا واقع نشده بلکه در شرف وقوع است و شأنیت وقوع را دارد مثل: لزید(لام جاره) أن یضرب زید ممکن است که بزند،همچنانکه نجم الائمه… بیشتر »
آیا جملات زیر با هم تفاوت دارند؟ 1 . ضربتُ زيداً 2 . زیداً ضربتُ 3 . زیداً ضربتُه 4 . زیدٌ ضربتُه کاوش معنايى: 1. مثال نخست یک جمله فعلیه عادی است و دلالت بر تجدّد دارد یعنی پدیده‌ای در خارج اتفاق افتاد(زدن زید) و زننده، خود گزارش داده است. 2. مثال دوم… بیشتر »
اقسام موصول موصول دو قسم است: 1- حرفی 2- اسمی 1. موصول حرفی آن است که با صله‌اش تأویل به مصدر برود و آن پنج حرف است: «أن ، کي ، أنَّ ، لو ، ما» «أن» و «کي» مخصوص جمله‌های فعلیه هستند ولی بقیه مخصوص جمله‌های اسمیه هستند. 2. موصول اسمی آن است که در… بیشتر »
سؤال اگر شخصی چنین بگوید (در وصیتش یا بیع یا وکالت یا اجارات و…از ابواب فقهی) «له علی الف درهم و نصفه» (بر گردن من است هزار درهم و نصفش) ضمیر «ه» در «نصفه» به الف بر می گردد یا درهم؟ در واقع ضمیر به مضاف بر می گردد یا مضاف الیه؟ هر کدام را که در… بیشتر »
وقتی جایی می شنویم 《مفرد》، منظور چیست؟ مفرد در مقابل چه چیز هایی واقع میشود؟؟ 1. در مقابل مثنّی و جمع: “رَجُل"، مفرد است در مقابل “رجلان” که مثنی است و در مقابل “رِجال” که جمع است. 2. در مقابلِ مرکّب (۱- مرکب_اضافی (مضاف و… بیشتر »
معانی مختلف واژه جَعَلَ اگر فعل تام باشد… قرار دادن اگر فعل قلبی باشد… ظن و گمان اگر فعل شروع باشد… مقاربه و نزدیکی اگر فعل تصییر باشد… تحول و دگرگونی بیشتر »
فایده ی تصغیر اسم: ۱. تحقیر؛ مانند: رُجَیل (مرد کوچک) ۲. توهین؛ مانند: شُوَیْعِر (شاعرك)، تُوَيْجِر (تاجرک) ۳. تقلیل عدد (کم دانستنِ تعداد چیزی)؛ مانند: أعطاني دُرَيْهِمات. (مرا چند درهمی داد.) صدْتُ عُصَيْفِرات. (چند گنجشکی صید نمودم.) ۴. تقریب… بیشتر »
تعریف حرف نفی است و بر سر جمله اسمیه داخل می شود.مبتدا را به عنوان اسم خود نصب و خبر را به عنوان خبر خود رفع می دهد.مانند: لا فقرَ اشدُّ من الجهل نکته.. لای نفی جنس با عنوان لا(تبرئة)نیز استعمال می شود. بیشتر »
تعریف افعالی هستند که بر جمله اسمیه داخل شده و مبتدا را به عنوان اسم خود رفع و خبر را به عنوان خبر خود نصب می دهد. مانند:یکادُ البرقُ یخطفُ ابصارَهم اقسام و معانی ۱-افعالی که بر نزدیکی وقوع خبر بر اسم دلالت می کنند. (کاد-اَوشَکَ-کَرُبَ) بیشتر »
تعریف افعالی هستند که بر سر جمله اسمیه داخل شده،مبتدا را به عنوان اسم خود رفع و خبر را به عنوان خبر خود نصب می دهند. افعال ناقصه عبارت اند از: کان صار اصبح اضحی امسی ظلّ بات لیس مازال مابرح ما انفک مافتی مادام معانی افعال ناقصه ●کان:بر ثبوت خبر برای اسم… بیشتر »
تعریف اضافه اسناد دادن اسمی به اسم دیگر که موجب می شود اسم دوم(مضاف الیه)دائما مجرور باشد.مثال: اسناد(نصر)به(الله)در عبارت-نصر اللهِ ارکان اضافه ۱-مضاف:اسم مقدمی است که به اسم ما بعدش ضمیمه گشته و با توجه به نقشش در کلام اعراب میپذیرد.مثال: یوم در قول… بیشتر »
تعریف مجرور به حرف جر کلمه ای است که به واسطه حرف جر ملفوظ،چیزی به آن نسبت داده شده باشد. حروف جر حروف جر به اعتبار کیفیت مجرور بر دو قسم تقسیم می شوند: ۱-حروف جر عامه،که هم بر سر اسماء ظاهر و هم بر سر ضمیر می آیند.… بیشتر »
