تعریف اضافه

اسناد دادن اسمی به اسم دیگر که موجب می شود اسم دوم(مضاف الیه)دائما مجرور باشد.مثال:

اسناد(نصر)به(الله)در عبارت-نصر اللهِ

ارکان اضافه

۱-مضاف:اسم مقدمی است که به اسم ما بعدش ضمیمه گشته و با توجه به نقشش در کلام اعراب میپذیرد.مثال:

یوم در قول خداوند متعال(و نفخ فی الصور ذلک یومُ الوعیدِ)

۲-مضاف الیه:اسمی موخر است که مضاف به آن ضمیمه شده و دائما مجرور می باشد.مثال:

کلمه وعید در مثال فوق

برخی از نحاة معتقدند عامل جر مضاف الیه یک عامل معنوی،یعنی همان مضاف است،و گروهی بر این باورند حرف جر مقدر بین مضاف و مضاف الیه عامل آن است.

اقسام اضافه

۱-اضافه لفظیه(غیر محضه)

نوعی از اضافه است که در آن مضاف در لفظ کسب تخفیف می کند که این کسب تخفیف یا به حذف تنوین،نون تثنیه،یا نون جمع می باشد.یعنی زمانی اتفاق می افتد که اسم مشتق به معمول خود اضافه گردد.مانند:

انا مرسلوا الناقة فتنه

اسم فاعل/اسم مفعول/صفت مشبهة

۲-اضافه معنویه(محضه)

اضافه ایست که در آن مضاف یا کسب تخصیص و یا کسب تعریف می کند.مثال:

یوم الله

اقسام اضافه معنویه

۱-ظرفیة:زمانی است که مضاف الیه ظرف برای مضاف بوده و حرف جر(فی)در تقدیر است.مانند:

صلاة الیلِ

۲-بیانیة:زمانی است که مضاف الیه جنس مضاف بوده و حرف جر(من)در تقدیر است.مانند:

خاتم ذَهَبِ

۳-ملکیة:زمانی است که مضاف الیه نه ظرف و نه جنس مضاف باشد.در این صورت حرف جر(لام)در تقدیر است.مانند:

بیت الله/غلام زید

شرایط مضاف و مضاف الیه

مضاف باید از تنوین خالی باشد.

مضاف باید از نون تثنیه عاری باشد.

مضاف باید از نون جمع مذکر سالم عاری باشد.

در اضافه معنویه مضاف باید مجرد از ال باشد،بر خلاف اضافه لفظیه.