یَا مَلْجَأَ کُلِّ مَطْرُودٍ

 خلاصه ترجمه فعل های عربی

کتب: نوشت

ماکتب: ننوشت

قد کتب: نوشته است (ماضی نقلی)

کان قد کتب / کان کتب: نوشته بود ( ماضی  بعید)

کان یکتب : می‌نوشت ( ماضی استمراری)

لیت….کتب :  می‌نوشت / نوشته بود 

لو کتب کتبتُ: اگرمی‌نوشت می‌نوشتم

یکتُب : می‌نویسد

لا یکتُبُ : نمی‌نویسد

لا یکتبْ: نبايد بنويسد

ليكتبْ: بايد بنويسد

لیکتبَ : تا بنویسد

أَن يكتبَ: که بنويسد 

اِن یکتبْ أَکتبْ:اگر بنويسد می نویسم

لا تكتُبْ : ننویس

اُکتُبْ : بنویس

سیکتبُ(سوف یکتب): خواهد نوشت 

لم یکتبْ : ننوشت/ ننوشته است

لن یکتبَ : نخواهد نوشت 

لیت(کاش) ، لعلّ(امید است) ….. یکتب: بنویسد

قد یکتبُ: گاهی می نویسد /شاید بنویسد 

مَن یکتُبْ أَکتُبْ: هرکس بنويسد می نویسم. 

مَن یکتبُ ؟ :چه کسی می نویسد؟

کُتِبَ : نوشته شد

یُکتَبُ( مضارع مجهول) : نوشته می‌شود

کلماتی که غالباً نقش‌ مفعول فیه می‌گیرند: 

أبداً، أصلاً، إزاء (معرب و دائما منصوب)، الآنَ (ظرف زمان و مبنى بر فتح، أمداً، أمس، أنَّى (اسم شرط)، أينَ، أيّانَ، بعدَ، بينَ، بينَما ،بينا ، تُجاه ، تلقا، ثَمَّ (ظرف مكان)، حيثُ ، حيثُما، أولاً ثانیاً، (دائماً ظرف یا مفعول مطلق ، صفت برای مصدر محذوف)

کلماتی که غالباً نقش مفعول مطلق می‌گیرند: 

أيضاً، بُؤساً (بُؤساً لِلخامِلينَ)، بُعداً (بُعداً لِلكاذب) ، حَمداً، حقّاً ، یقینا، بتّة ، البتة، خاصّةً، سبحانَ (سبحانَ الله)، مَعاذ (معاذَ الله)، سَمعاً و طاعةً، صبراً، صراحةً، عجباً، فَضلاً، لَبّيك ، هنیئا، وفاقا اجماعا اتفاقا، قطعا ، حتما ، شکرا ، عفوا، سمعا و طاعة، اصلا ، رأسا ، خصوصا (یا حال)

کلماتی که غالباً نقش حال می‌گیرند: 

بَغتةً، مطلقاً، خلافاً، سِرّاً ، طُرّاً ، كافّةً ، قاطبةً (يعنى: همگی)، عیاناً ، فرادَی، هلّم جرّاً تأویل به حال جارّاً

کلماتی که غالباً منصوب به نزع خافض هستند: 

معنىً، لفظاً، لغةً، اصطلاحاً (و هو اصطلاحاً: …)، عرفاً ، عقلاً، شرعاً

(استاد شیرافکن: ظرف مجازی ، نحو کاربردی عالی: مفعول مطلق)

کلماتی که غالباً مفعول به براى عامل محذوف هستند:

أهلاً و سهلاً (یا منصوب به نره خافض)

كلّ در عبارت: “كلّ شيءٍ و لا هذا”

عذيرَک

مفعول له

بناءاً، نظراً

تمییز

لا خلاف ظاهراً

تجزیه ترکیب آیه 1 تا 38 سوره حج

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ

۱.يَا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمْ ۚ إِنَّ زَلْزَلَةَ السَّاعَةِ شَيْءٌ عَظِيمٌ ﴿١﴾

ای مردم! از پروردگارتان پروا کنید، بی تردید زلزله قیامت، واقعه ای بزرگ است. (۱)

يَا..حرف ندا

ايُّهَا..منادی نکره مقصوده مبنی بر ضم محلا منصوب

النَّاسُ..بدل یا عطف بیان

اتَّقُوا..فعل و فاعل ضمیر متصل مرفوعی

رَبَّكُمْ ۚ..مفعول به منصوب

إِنَّ…حرف مشبهه به الفعل

زَلْزَلَةَ ..اسم ان منصوب

السَّاعَةِ… مضاف الیه مجرور

شَيْءٌ …خبر ان مرفوع…..جامد است نیازی به رابط ندارد

عَظِيمٌ..صفت برای شی مرفوع

اعراب جمل

ایها الناس…جمله ندا محلی از اعراب ندارد

اتقوا…جواب ندا محلی از اعراب ندارد

ادامه آیات در فایل زیر

تجزیه ترکیب آیه 1 تا 38 سوره حج

تجزیه ترکیب آیات 59 تا 112 سوره انبیاء

قَالُوا مَنْ فَعَلَ هَٰذَا بِآلِهَتِنَا إِنَّهُ لَمِنَ الظَّالِمِينَ ﴿٥٩﴾

[چون به بتخانه آمدند، با شگفتی] گفتند: چه کسی این کار را با معبودانمان انجام داده است؟ به یقین او از ستمکاران است. (۵۹)

قالُوا} فعل ماضی، مبنی بر ضمه / (و) ضمیر متصل در محل رفع و فاعل {مَنْ} مبتدا، مرفوع یا در محل رفع {فَعَلَ} فعل ماضی، مبنی بر فتحه ظاهری یا تقدیری / فاعل، ضمیر مستتر (هو) در تقدیر / خبر در تقدیر یا محذوف یا در محل {هذا} مفعولٌ به، منصوب یا در محل نصب {بِآلِهَتِنا} حرف جر و اسم بعد از آن مجرور / (نا) ضمیر متصل در محل جر، مضاف الیه {إِنَّهُ} حرف مشبه بالفعل یا حرف نفی ناسخ / (ه) ضمیر متصل در محل نصب، اسم إنّ {لَمِنَ} (ل) حرف مزحلقه / حرف جر {الظَّالِمِینَ} اسم مجرور یا در محل جر / خبر إنَّ محذوف

ادامه در فایل زیر …

تجزیه ترکیب آیات 59 تا 112 سوره انبیاء

اللَّهُ لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ لَا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَلَا نَوْمٌ لَّهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ مَن ذَا الَّذِي يَشْفَعُ عِندَهُ إِلَّا بِإِذْنِهِ يَعْلَمُ مَا بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ وَلَا يُحِيطُونَ بِشَيْءٍ مِّنْ عِلْمِهِ إِلَّا بِمَا شَاءَ وَسِعَ كُرْسِيُّهُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَلَا يَئُودُهُ حِفْظُهُمَا وَهُوَ الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ(255)

اللَّهُ ← لفظ جلاله, اسم عَلَم, معرفه, معرب(مبتدا و لفظاً مرفوع)

لَا ← حرف, عامل, مبنی بر سکون(لای نفی جنس)

إِلَٰهَ ← اسم, مفرد, مبنی بر فتح (اسم لَا)

*خبر لای نفی جنس محذوف است و در تقدیر «موجودٌ» می باشد.*

إِلَّا ← حرف, غیر عامل, مبنی بر سکون(ادات حصر)

هُوَ ← ضمیر منفصل, مفرد مذکر غایب, اسم, مبنی بر فتح, معرفه (بدل)

الْحَيُّ ← اسم ذوالام, مفرد, معرفه, معرب (خبر اللّه و لفظاً مرفوع)

الْقَيُّومُ ← صیغه ی مبالغه از قائِم, اسم, معرفه به ال, معرب (خبر دوم اللّه و لفظاً مرفوع)

لَا تَأْخُذُ← فعل نفی, مفرد مذکر مخاطب, (ء خ ذ), مهموز الفاء, ثلاثی مجرد, متعدی, معلوم, معرب (فعل نفی)

هُ← ضمیر متصل منصوبی, مفرد مذکر, اسم, معرفه, مبنی بر ضم (مفعول و محلاً منصوب)

سِنَةٌ ← اسم, مونث مجازی, مفرد, معرب, غیر منصرف (فاعل(لَا تَأْخُذُ) و لفظاً مرفوع)

وَ← حرف, غیر عامل, مبنی بر فتح (واو عطف)

لَا ← حرف نفی, غیر عامل, مبنی بر سکون

نَوْمٌ ← اسم, مفرد, مذکر مجازی, نکره, معرب (معطوف به سِنَةٌ)

لَّهُ ← (لـَّ)حرف جر, عامل, مبنی بر فتح+ (هُ)ضمیر متصل, مفرد مذکر, اسم, معرفه, مبنی (جارومجرور+ متعلق محذوفش← خبر مقدم)

مَا ← اسم موصول مشترک, معرفه, مبنی بر سکون (مبتدای موخر و محلاً مرفوع)

فِي السَّمَاوَاتِ ← (فِي)حرف جر, عامل, مبنی بر سکون+ (السَّمَاوَاتِ)اسم ذوالام, جمع, معرفه, معرب (جارومجرور+ متعلق محذوفش← جمله صله مَا)

وَ← واو عطف

مَا ← اسم موصول مشترک, معرفه, مبنی بر سکون (معطوف)

فِي الْأَرْضِ ← (فِي)حرف جر, عامل, مبنی بر سکون+ (الْأَرْضِ)اسم ذوالام, مفرد, معرفه, معرب (جارومجرور+ متعلق محذوفش← جمله صله مَا)

مَن ← اسم استفهام, مبنی بر سکون, غیر عامل, نکره (مبتدا و محلاً مرفوع)

ذَا ← اسم اشاره, مبنی بر سکون, معرفه (خبر و محلاً مرفوع)

الَّذِي ← اسم موصول خاص, مفرد مذکر, مبنی بر سکون, معرفه (صفت)

يَشْفَعُ ← فعل مضارع, مفرد مذکر غایب, (ش ف ع), صحیح_سالم, ثلاثی مجرد, متعدی, معلوم, مبنی

[جمله صله و محلی از اعراب ندارد.] (فعل مضارع و فاعل ضمیر مستتر هو)

عِندَهُ ← (عِندَ)ظرف مکان متعلق به يَشْفَعُ, اسم, مبنی بر فتح+ (هُ)ضمیر, مفرد مذکر, اسم, معرفه, مبنی( مفعول فیه+ مضاف الیه)

إِلَّا ← ادات حصر

بِإِذْنِهِ ← (بـِ)حرف جر, عامل, مبنی بر کسر+ (إِذْنِ)اسم, معرفه به اضافه, معرب+ (هِ)ضمیر, مفرد مذکر, اسم, معرفه, مبنی (جارومجرور متعلق به محذوف حال+ مضاف الیه)

يَعْلَمُ ← فعل مضارع, مفرد مذکر غایب, (ع ل م), صحیح_سالم, ثلاثی مجرد, متعدی, معلوم, معرب (فعل و فاعل ضمیر مستتر هو)

مَا ← اسم موصول مشترک, معرفه, مبنی بر سکون (مفعول و محلاً منصوب)

بَيْنَ ← ظرف مکان متعلق به محذوف صله, اسم, مبنی بر فتح (مفعول فیه)

أَيْدِي← اسم منقوص, جمع, مذکر مجازی, معرفه به اضافه, معرب (مضاف الیه و تقدیراً مجرور)

هِمْ ← ضمیر متصل, جمع مذکر, اسم, معرفه, مبنی بر سکون(مضاف الیه و محلاً مجرور)

وَمَا ← واو عطف+ معطوف

خَلْفَ← ظرف مکان متعلق به محذوف صله, اسم, مبنی بر فتح (مفعول فیه)

هُمْ ← مضاف الیه و محلاً مجرور

وَ← واو عطف

لَا يُحِيطُونَ ← فعل نفی, جمع مذکر غایب, (ح ی ط), معتل_اجوف یایی, ثلاثی مزید_باب افعال, متعدی, معلوم, معرب (فعل و فاعل ضمیر بارز واو)

*اعلال: لایُحیطُون(ح ی ط)[باب افعال]⬅️یُحْیِطُ[اعلال به سکون]⬅️یُحِیْطُ[اعلال به قلب]⬅️یُحیطُ[صیغه ۳_لای نفی]⬅️لایُحیطُون

بِشَيْءٍ ← (بـِ)حرف جر, عامل, مبنی بر کسر+ (شَيْءٍ)اسم, مفرد, مذکر مجازی, نکره, معرب (جارومجرور متعلق به لایُحیطُون)

مِّنْ عِلْمِهِ ← (مِّنْ)حرف جر, عامل, مبنی بر سکون+ (عِلْمِ)اسم, مفرد, معرفه به اضافه, معرب+ (هِ)ضمیر متصل, مفرد مذکر, اسم, معرفه, مبنی (جارومجرور+ متعلق محذوفش← صفت شَيْءٍ+ مضاف الیه و محلاً مجرور)

إِلَّا ← ادات حصر

بِمَا ← (بِـ)حرف جر, عامل, مبنی بر کسر+ (مَا)اسم موصول مشترک, معرفه, مبنی بر سکون (جارو مجرور متعلق به محذوف)

شَاءَ ← فعل ماضی, مفرد مذکر غایب, (ش ی ء), معتل_اجوف واوی/ مهموز اللام, ثلاثی مجرد, متعدی, معلوم, مبنی

[جمله صله و محلی از اعراب ندارد.] (فعل و فاعل ضمیر مستتر هو)

*اعلال: شاءَ(ش ی ء) ⬅️شَیَءَ[اعلال به قلب]⬅️شَاءَ

وَسِعَ ← فعل ماضی, مفرد مذکر غایب, (و س ع), معتل_مثال واوی, ثلاثی مجرد, متعدی, معلوم, مبنی

كُرْسِيُّ ← اسم منقوص, مفرد, معرب, معرفه به اضافه (فاعل و تقدیراً مرفوع)

هُ← مضاف الیه و محلاً مجرور

السَّمَاوَاتِ ← مفعول و محلاً منصوب

وَالْأَرْضَ ← واو عطف+ معطوف

وَ← واو عطف

لَا يَئُودُهُ ← فعل نفی, مفرد مذکر غایب, (ء و د), مهموز الفاء_اجوف واوی, ثلاثی مجرد, متعدی, معلوم, معرب+ (هُ)ضمیر متصل منصوبی, مفرد مذکر, اسم, معرفه, مبنی (فعل+ مفعول و محلاً منصوب)

حِفْظُ← اسم, مفرد, معرب, معرفه به اضافه (فاعل و لفظاً مرفوع)

هُمَا ← ضمیر, مثنی, اسم, معرفه, مبنی بر سکون (مضاف الیه و محلاً مجرور)

وَهُوَ ← واو عطف+ مبتدا و محلاً مرفوع

الْعَلِيُّ ← اسم ذوالام, معرفه, معرب (خبر و لفظاً مرفوع)

الْعَظِيمُ← اسم ذوالام, معرفه, معرب (خبر دوم و لفظاً مرفوع)

لَا إِكْرَاهَ فِي الدِّينِ قَد تَّبَيَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَيِّ فَمَن يَكْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَيُؤْمِن بِاللَّهِ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقَىٰ لَا انفِصَامَ لَهَا وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ(256)

لَا← حرف, عامل, مبنی بر سکون (لای نفی جنس)

إِكْرَاهَ← اسم, مفرد, مبنی بر فتح (اسم لَا)

فِي الدِّينِ←(فِي)حرف جر, عامل, مبنی بر سکون+ (الدِّينِ)اسم ذوالام, معرفه, معرب (جارومجرور+ متعلق محذوفش← خبر لَا)

قَد← حرف, غیر عامل, مبنی

_حرف تحقیق

تَّبَيَّنَ←فعل ماضی, مفرد مذکر غایب, (ب ی ن), معتل_اجوف یایی, ثلاثی مزید_باب تفعل, لازم, معلوم, مبنی فعل

الرُّشْدُ← اسم ذوالام, معرفه, معرب (فاعل و لفظاً مرفوع)

مِنَ الْغَيِّ←(مِّنْ)حرف جر, عامل, مبنی بر فتح+ اسم ذوالام, معرفه, معرب (جارومجرور متعلق به محذوف)

فَـ← حرف, غیر عامل, مبنی (فاء استیناف)

مَن← اسم شرط جازم, عامل, نکره, مبنی (مبتدا و محلاً مرفوع)

يَكْفُرْ←فعل مضارع مجزوم, مفرد مذکر غایب, (ک ف ر), صحیح_سالم, ثلاثی مجرد, لازم, معلوم, معرب, فعل شرط (فعل و فاعل ضمیر مستتر هو)

بِالطَّاغُوتِ←(بـِ)حرف جر, عامل, مبنی بر کسر+ (الطَّاغُوتِ)اسم ذوالام, معرفه, معرب (جارومجرور متعلق به يَكْفُرْ)

وَ← واو عطف

يُؤْمِن←فعل مضارع, مفرد مذکر غایب, (ء م ن), مهموز الفاء, ثلاثی مزيد_باب افعال, لازم, معلوم, معرب (فعل و فاعل ضمیر مستتر هو)

بِاللَّهِ←(بـِ)حرف جر, عامل, مبنی بر کسر+ (اللّهِ)لفظ جلاله, اسم عَلَم, معرفه, معرب (جارومجرور متعلق به يُؤْمِن)

فَـ← فاء رابطه برای جواب شرط

قَدِ←حرف تحقیق

اسْتَمْسَكَ←فعل ماضی, مفرد مذکر غایب, (م س ک), صحیح_سالم, ثلاثی مزيد_باب استفعال, متعدی, معلوم, مبنی, جواب شرط (فعل و فاعل ضمیر مستتر هو)

بِالْعُرْوَةِ←(بـِ)حرف جر, عامل, مبنی بر کسر+ (الْعُرْوَةِ)اسم ذوالام, معرفه, معرب, غیر منصرف (جارومجرور متعلق به اسْتَمْسَكَ)

الْوُثْقَىٰ← افعل تفضیل مونث, اسم مقصور, معرفه به ال, معرب, مشتق (صفت)

لَا← لای نفی جنس

انفِصَامَ← اسم, معرب, مبنی بر فتح (اسم لَا)

لَهَا← (لـَ)حرف جر, عامل, مبنی بر فتح+ (هَا)ضمیر, مفرد مونث, اسم, معرفه, مبنی (جارومجرور+ متعلق محذوفش← خبر لَا)

وَ← واو استیناف

اللَّهُ← لفظ جلاله, اسم عَلَم, معرفه, معرب (مبتدا و لفظاً مرفوع)

سَمِيعٌ← اسم, معرب, نکره ( خبر و لفظاً مرفوع)

عَلِيمٌ← اسم, معرب, نکره (خبر دوم و لفظاً مرفوع)

اللَّهُ وَلِيُّ الَّذِينَ آمَنُوا يُخْرِجُهُم مِّنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ وَالَّذِينَ كَفَرُوا أَوْلِيَاؤُهُمُ الطَّاغُوتُ يُخْرِجُونَهُم مِّنَ النُّورِ إِلَى الظُّلُمَاتِ أُولَٰئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ(257)

اللَّهُ ← لفظ جلاله, اسم عَلَم, معرفه, معرب (مبتدا و لفظاً مرفوع)

وَلِيُّ ← اسم, مفرد, معرب ( خبر و لفظاً مرفوع)

الَّذِينَ ← اسم موصول خاص, جمع مذکر, معرفه, مبنی بر فتح (مضاف الیه و محلاً مجرور)

آمَنُوا ← فعل ماضی, جمع مذکر غایب, (ء م ن), مهموز الفاء, ثلاثی مزيد_باب افعال, لازم, معلوم, مبنی

[جمله صله و محلی از اعراب ندارد.] فعل و فاعل ضمیر بارز واو

یُخرِجُ←فعل مضارع, مفرد مذکر غایب, (خ ر ج), صحیح_سالم, ثلاثی مزيد_باب افعال, متعدی, معلوم, معرب  فعل و فاعل ضمیر مستتر هو

هُم ← ضمیر, جمع مذکر, اسم, معرفه, مبنی (مفعول و محلاً منصوب)

مِّنَ الظُّلُمَاتِ ← (مِّنَ)حرف جر, عامل, مبنی+ (الظُّلُمَاتِ)اسم, جمع, معرفه به ال, معرب (جارومجرور متعلق یُخرِجُ)

إِلَى النُّورِ ← (إِلَى)حرف جر, عامل, مبنی بر سکون+(النُّورِ)اسم, مفرد, معرفه به ال, معرب (جارومجرور متعلق به یُخرِجُ)

وَ← واو عطف

الَّذِينَ ← مبتدا و محلاً مرفوع

كَفَرُوا ←فعل ماضی, جمع مذکر غایب, (ک ف ر), صحیح_سالم, ثلاثی مجرد, لازم, معلوم, مبنی 

[جمله صله و محلی از اعراب ندارد] فعل و فاعل ضمیر بارز واو

أَوْلِيَاؤُ← اسم, جمع, معرفه به اضافه, معرب (مبتدا و لفظاً مرفوع)

هُمُ ← مضاف الیه و محلاً مجرور

الطَّاغُوتُ ← اسم, معرفه به ال, معرب (خبر و لفظاً مرفوع)

أَوْلِيَاؤُهُمُ الطَّاغُوتُ← در محل رفع خبر الذین

يُخْرِجُونَ← فعل مضارع, جمع مذکر غایب, (خ ر ج), صحیح_سالم, ثلاثی مزيد_باب افعال, متعدی, معلوم, معرب  فعل و فاعل ضمیر بارز واو

هُم ← مفعول و محلاً منصوب

مِّنَ النُّورِ ← جارومجرور متعلق به يُخْرِجُونَ

إِلَى الظُّلُمَاتِ ← جارومجرور متعلق به يُخْرِجُونَ

أُولَٰئِكَ ← اسم اشاره, جمع, معرفه, مبنی بر فتح ( مبتدا و محلاً مرفوع)

أَصْحَابُ ← اسم, مذکر, جمع, معرفه به اضافه, معرب (خبر و لفظاً مرفوع)

النَّارِ ← اسم, معرفه به ال, مفرد, مذکر مجازی, معرب (مضاف الیه و لفظاً مجرور)

هُمْ ← مبتدا و محلاً مرفوع

فِيهَا ← (فِي)حرف جر, عامل, مبنی بر سکون+(هَا)ضمیر, مفرد مونث, اسم, معرفه, مبنی بر سکون (جارومجرور متعلق به خَالِدُونَ)

خَالِدُونَ← اسم فاعل, جمع مذکر, مشتق, معرب

خبر

نکات ترجمه افعال عربی

1. قد + فعل ماضی معادل ماضی نقلی یا ساده
مثال: قد كَتَبَ : نوشته است يا نوشت

2. قد + فعل مضارع معادل گاهی، شاید + مضارع اخباری
مثال: قد يكتبونَ : گاهی ( شاید) می نویسند ( بنویسند )

3. فعل ماضی + فعل ماضی معادل ماضی بعید یا ساده
مثال: اشتَرَیْتُ كتاباً رأيتُهُ في المكتَبَة :
کتابی را خریدم که آن را در کتابخانه دیدم ( دیده بودم)

4. فعل مضارع + فعل مضارع معادل مضارع التزامی( مضارع اخباري)
مثال: نُفَتِّشُ عَن كتاباً يُعجِبُنا :
دنبال کتابی می گردیم که ما را به شگفت وا می دارد ( به شگفت وا دارد)

5. فعل ماضی+ فعل مضارع معادل ماضی استمراری
مثال: أنا إنْتَخَبْتُ فرعاً أُحِبُّهُ :
من رشته اي را انتخاب كردم كه آن را دوست می داشتم .

6. لعلّ، لیت + فعل مضارع معادل مضارع التزامی
مثال: لَعَلَّكُم تَعقِلونَ :
شايد شما خردورزي كنيد ( بكنيد )
مثال: لَیتَني أُشَرِّفُ إلي مَكّةَ مَرَّةً أُخرَى :
كاش بار ديگر به مکه مشرف شوم .

7. لیت + فعل ماضی معادل ماضی استمراری یا بعید
مثال: لَيتَ التلاميذَ وَ التلميذاتِ قَرَأتُم الدروسَ حتي يَنجَحوا في إمتِحانات النهاية : كاش دانش أموزان درس ها را خوانده بودند (مي خواندند) تا در امتحانات نهايي موفق شوند .

8. کان + فعل مضارع معادل ماضی استمراری
مثال: كنتم لا تعلمونَ : شما نمي دانستيد .

9. کان + فعل ماضی معادل ماضی بعید
مثال: كانوا يَقرَؤونَ الدرسَ: درس را خوانده بودند 

11. لم + فعل مضارع معادل ماضی ساده منفی یا ماضی نقلی منفی
مثال: لَمْ تَذهَبا: نرفتيد، نرفتند يا نرفته اند يا نرفته ايد (با توجه به صيغه ترجمه شود)

12. لمّا + فعل مضارع معادل هنوز + ماضی ساده منفی یا ماضی نقلی منفی
مثال: لمّا يَكتُبْ: (هنوز) ننوشته يا ننوشته است

13. لَمّا + ماضي معادل هنگامی که، زمانی که ، وقتی که
مثال: لَمّا ذهَبَ: هنگامی که رفت

14. لَن + مضارع معادل مستقبل منفی
مثال: لَنْ يَذهَبوا : (هرگز) نخواهند رفت .

15. سَ یا سوف + مضارع معادل مستقبل مثبت
مثال: سَیَکتُبُ (سَوفَ یَکتُبُ): خواهد نوشت

16. أنْ ، لِ، كَي ، لِكَي ، حَتّى + مضارع معادل مضارع التزامي
مثال: أنْ يَذهَبنَ: كه بروند
مثال: كَي يَذهَبا: تا اينكه بروند

17. لا نهي + اول شخص و سوم شخص مضارع معادل نبايد + مضارع التزامي
مثال: لا يَسخَرْ : نبايد مسخره كند
لا يَتَجَسَّسوا : نبايد جاسوسي كنند
لا تَجَسَّسوا : جاسوسي نكنيد

18. لِ امر+ اول شخص و سوم شخص مضارع معادل بايد + مضارع التزامي
مثال: لِيَجتَهِدوا لِيَنجَحوا:
بايد تلاش كنند تا موفق شوند .

سخت ترین جمع ها در زبان عربی

 ١ ــ طاووس : طَوَاوِيس . 

 ٢ ــ هُدْهُد : هَدَاهِد . 

 ٣ ــ عُقَابٌ : أَعْقُبٌ . 

 ٤ ــ غُرَابٌ : غِرْبَانٌ

 ٥ ــ جَرْوٌ : جِرَاءٌ . 

 ٦ ــ حِرْبَاءٌ : حَرَابيّ . 

 ٧ ــ دَاءٌ : أَدْوَاءٌ .

 ٨ ــ مُخ : مِخَاخ ــ أَمخاخ ــ مِخَخَة . 

 ٩ ــ جَبين : أَجْبُن ــ أَجْبِنَة ــ جُبْن . 

 ١٠ ــ دُنــْـيَا : دُنىً .

 ١١ ــ نَوَاةٌ : نَوىً . 

 ١٢ ــ مِطْرَقة : مَطَارِق . 

 ١٣ ــ دلو : دِلاء ـ دُلِيُّ . 

 ١٤ ــ إليّ : آلاء .

 ١٥ ــ إِمبَرَاطُورٌ : أَبَاطِرَةٌ . 

 ١٦ ــ بُؤبُؤ : بَيابي .

 ١٧ ــ ضَبَابٌ : أَضِبَّةٌ .

 ١٨ ــ فِيلٌ : فِيَلَةٌ . 

 ١٩ ــ اُمرُؤٌ : رِجَالٌ .

 ٢٠ ــ اِمـْرَأَةٌ : نَسَاءٌ و نِسْوْةٌ .

 ٢١ ــ عَنْدَلِيبٌ : عَنَادِلُ . ممنوع من الصرف لا ينون .

 ٢٢ ــ أَخْطُبُوطٌ : أَخَاطِبُ . ممنوع من الصرف .

 ٢٣ ــ سَفَرْجَلٌ : سَفَارِجُ . ممنوع من الصرف . 

 ٢٤ ــ عَنـْكَبُوتٌ : عَنَاكِبُ . ممنوع من الصرف . 

 ٢٥ ــ فِرْدَوْسٌ : فَرَادِيسُ . ممنوع من الصرف .

 ٢٦ ــ عَرْقَلَةُ : عَراقِيلُ . ممنوع من الصرف .

 ٢٧ ــ يَاقُوتٌ : يَوَاقِيتُ . ممنوع من الصرف . 

 ٢٨ ــ لُؤْلُؤٌ : لَآلِئُ . ممنوع من الصرف . 

 ٢٩ ــ كَوْثَرٌ : كَوَاثِرُ . ممنوع من الصرف . 

 ٣٠ ــ رهط : أرْهط ـ أراهيط .

 ٣١ ــ خَليل : أخلاء ـ خلان .

 ٣٢ــ خل : أخلال .

 ٣٣ــ خُلل : خِلال .

 ٣٤ ــ كُفء : أكْفَاء ـ أكْفِياء .

 ٣٥ــ كفيف : أكِفَّاء .

 ٣٦ــ صَاع : أَصْوُعٌ .

 ٣٧ــ باطل : أباطيل .

 ٣٨ــ نهار : أنهُر ـ نُهُر .

 ٣٩ــ غضنفر : غضافر .

 ٤٠ــ قِنطار : قناطير .

 ٤١ــ رغيف : رُغفان .

 ٤٢ــ كروان : كَرَاوِين .

 ٤٣ــ هواء : أهوية .

 ٤٤ــ خازن : خَزَنة .

 ٤٥ــ عقال : عُقل .

 ٤٦ــ هرة : هرر .

 ٤٧ــ سائح : سُيّّاح .

 ٤٨ ــ مضمار : مضامير .

 ٤٩ــ بلعوم : بلاعيم .

 ٥٠ــ سَيِّد : سَادةٍ ـ جمع الجمع : ساداتٍ .

 ٥١ــ سكر : سكر هي جمع تكسير مفردها : سكرة .

 ٥٢ــ الجُؤْجُؤُ : { الصدر } : الجآجِئُ .

شغلها بر وزن فَعّال

طیّار =خلبان

طراح = طرح‌ریز، نقشه‌کش

سیّاح=گردشگر

بنّاء= خانه‌ ساز

جلّاد=مجری فرمان قتل 

جرّاح=دکتر جراح

رقّاص=رقصنده در مجالس

حجّار=سنگ‌ تراش 

حلّاج= پنبه‌ زن

ندّاف=لحاف‌ دوز

صفّار=رویگر، مس‌گر

عطّار=عطرفروش، داروفروش

جبّار= شکسته‌ بند

هزّال=دلقک، لطیفه‌پرداز

خمّار=باده‌ فروش

تمّار=خرمافر‌ش

عصّار= روغن ساز 

رمّال=فال‌گیر

خطّاط=خوشنویس، خوش‌نگار

سبّاک=لوله‌کش

صبّاغ =رنگرز، رنگ‌فروش 

سکّاک=چاقوساز

بزّاز=پارچه فروش 

دقّاق=آرد فروش

خرّاط= چوب تراش 

نجّار=درودگر، چوب‌ساز

بقّال= تره‌فروش، غله‌فروش

حدّاد= آهنگر، زندان‌بان

صیّاد=شکارچی

قنّاد=شیرینی‌‌پز

دبّاغ= پوست‌فروش

علّاف= علوفه فروش

سرّاج=سازندهٔ زین اسب

قصّاب (جزّاز)= گوشت فروش ،قصاب

طبّاخ= آشپز

خبّاز= نانوا

دلّال= واسطه معامله

خرّاز= فروشنده لوازم خیاطی

کفاش= دوزندهٔ کفش

دلّاک=سلمانی

غسّال= مرده شور

سمّاک= ماهی‌فروش

بنّاء= معمار،خانه‌ ساز

جلّاد=مجری فرمان قتل 

رقّاص=رقصنده در مجالس

حجّار= سنگ‌ تراش 

حلّاج=پنبه‌ زن

ندّاف=لحاف‌ دوز

صفّار=رویگر، مس‌گر

عطّار=عطرفروش، داروفروش

جبّار=شکسته‌ بند

حمّال=باربر

شجّار=دانشمند گیاه‌ شناس

ضرّاب=سکه‌ زن

مدّاح= ستایشگر، خواننده شعر آیینی

نسّاج=بافنده پارچه 

کنّاس=رفتگر‌

مشّاط=آرایش‌گر

سنّان= دندانساز

فرّاش= خدمت‌کار

نقّاش (رسّام)= تصویرگر

سلّاخ= آنکه پوست حیوان را می‌کـَنـَد.

ملّاح (بحّار)= ناخدا، کشتی‌بان

فلّاح= کشاورز، برزگر

نقّال= قصه‌‌گو

جمّال= شتربان

صرّاف(فلّاس)= داد و ستدکنندهٔ‌ پول

صیّاغ= زرگر، جواهرساز

لبّاد= نمد مال، نمد‌فروش

طبّال=طبل زن، دهل‌ زن

خیّاط=دوزنده

عکّاس= آنکه عکس میگیرد

صحّاف=کسی که کتاب تعمیر میکند 

فخّار=سفال‌گر، سفال‌پز

حکّاک=نگین‌ساز، مُهرساز

حفّار=چاه کن، گورکن، کاوشگر

طرّار=راهزن، دزد، جیب‌بر

نقّار= کسی که بر سنگ‌ یا چوب‌ کنده‌‌کاری‌ کند.

خطّاب=سخنران، خطبه خوان

لحّام= جوش‌کار، لحیم کار

طحّان=آسیابان

سیّاف=شمشیر ساز

خیام=چادر دوز

نصّاب=نصب‌‌کننده

لبّاف=جوال‌باف، پلاس باف

در فعل ماضی و مضارع برای تشخیص نوع بناء به (لام الفعل) نگاه میکنیم

نصرَ مبنی بر فتح

نصرَا مبنی بر فتح

نصرُوا مبنی بر ضم

نصَرَتا مبنی بر فتح….

نصرنَ مبنی بر سکون…. 

رمی مبنی بر فتح مقدر

رَمَوا مبنی بر ضم مقدر….

رمَیتَ مبنی بر سکون…

یضرِبْنَ مبنی بر سکون

تضربَنَّ مبنی بر فتح…..

درفعل امر حاضر

صیغه اول اگر از فعل صحیح مبنی بر سکون( اُنصُرْ)

اگر از فعل معتل اللام باشد مبنی بر حذف حرف عله(ارم)

صیغه های بعدی مبنی بر حذف نون

صیغه ۱۲ مبنی بر سکون( اُنْصُرْن)

سوال : کدام گزینه صحیح است ؟

الف : یا فاطمةُ الزهراءُ 

ب : یا فاطمةُ الزهراءَ 

ج : یا فاطمةَ الزهراءِ 

د : هر سه گزینه ✔️

نکته: در گزینه الف ، فاطمةُ منادای مفرد معرفه و الزهراءُ تابع لفظِ فاطمةُ است.

در گزینه ب ، فاطمةُ منادای مفرد معرفه و الزهراءَ تابع محلِّ فاطمةُ است.

در گزینه ج ، فاطمةَ منادیٰ مضاف و الزهراءِ مضاف الیه است ، از باب یا سعیدَ کُرزٍ.

فلذا هر سه عبارت صحیح است

تفاوت های  ” آخَر “  با ” آخِر “ 

 این دو کلمه با هم  پنج تفاوت دارند:

1.دروزن : ” آخَر ” بر وزن أفعل و ” آخِر “  بر وزن فاعِل است

2. در مؤنث بودن : مؤنث ” آخَر ”  اُخری و مؤنث ” آخِر ”  آخرة است

3. در نوع مشتق: ” آخَر ” اسم تفضیل و ” آخِر ”  اسم فاعل است

4. در معنی : ” آخَر ” یعنی دیگر ” آخِر یعنی ”  پایان 

5. در غیر منصرف بودن : ” آخَر ” غیر منصرف ولی ” آخِر ”  منصرف است.

نگاهی تازه به معنای «الوتر الموتور»

سؤال: معنای (الْوِتْرَ الْمَوْتُورَ) که در زیارت عاشوراء آمده چیست؟
جواب: وقتی به کسی ظلم کنی می‌گویی: وَتَرتُ الرجلَ أتِرُه وِترًا و وَترًا و تِرَةً فأنا واتر و هو موتور. بِنابراین وِتر مصدر به معنای ظلم و موتور اسم مفعول به معنای مظلوم است.
وِتر و موتور هر دو از القاب سید الشهداء امام حسین علیه الصلاة و السلام است و در زیارتهای متعددی از جمله زیارت عاشوراء وارد شده است؛ السَّلاَمُ عَلَيْكَ يَا ثَارَ اللَّهِ وَ ابْنَ ثَارِهِ وَ الْوِتْرَ الْمَوْتُورَ.
وِتر در این عبارت، مصدر مجهول به معنای ظلم دیدن است نه مصدر معلوم به معنای ظلم کردن.
حمل وِتر بر امام حسین علیه السلام از باب حمل مصدر بر ذات و مفید مبالغه است، نظیر زیدٌ عَدْلٌ و کقوله تعالی: إنه عَمَلٌ غير صالح.
همچنین وِتر متصف به موتور شده است (الْوِتْرَ الْمَوْتُورَ) که این نیز برای مبالغه در مظلوم بودن امام است. توضیح اینکه عرب برای مبالغه در چیزی، وصفی را از لفظ اول مشتق می‌کند و آن را نعت لفظ اول قرار می‌دهد. آن وصف می‌تواند بر وزن اسم فاعل یا اسم مفعول یا صفت مشبهه یا اسم تفضیل باشد.
چند مثال:
اسم فاعل: شعر شاعر، شغل شاغل، موت مائت، لیل لائل، سیل سائل، جَهد جاهد، صدق صادق، عجب عاجب.
اسم مفعول: الورد المورود، الرفد المرفود، حجرا محجورا، ليل مليَّل، الوتر الموتور.
صفت مشبهه: یَوْم یَوِم، ظلا ظلیلا، ليلة ليلاء.
اسم تفضیل: لیل ألیل، عام أعوم.
این اسلوب در تمامی موارد مفید مبالغه است. به عنوان نمونه شعرٌ شاعرٌ یعنی شعر بسیار زیبا، به طوری که گویی این شعر چنان زیباست که شاعری برای آن متصور نیست و شعر، خود، شاعر آن است، کما یقول المتنبي: و ما انا وحدي قلتُ ذا الشعرَ كلَّه/ ولكن لشعري فيكَ مِن نفسِه شِعرٌ. و لیُقَس ما لم یُقَل.
تقریر مبالغه در ما نحن فیه (الْوِتْرَ الْمَوْتُورَ) نیز بدین صورت است که این ظلم دیدن به حدی رسیده که گویا ظلم دیدن، خود، ظلم دیده و ستم کشیده است.
بِنابراین، عبارت (الْوِتْرَ الْمَوْتُورَ) از دو جِهت مشتمل بر مبالغه است: یکی از جِهت اطلاق وِتر بر امام و یکی هم از جِهت اتصاف وِتر به موتور.
باری، الْوِتْرَ الْمَوْتُورَ بدان معناست که مظلومیت امام به غایت رسیده و چندان ستم دیده که بالاتر از آن قابل تصور نیست. و ترجَمه آن چنین می‌شود: سلام بر تو ای بغایت ستم دیده!
بأبي أنت و أمي يا أبا عبد الله لقد عظم مصابي بك…

إذا بر دو وجه مى ايد.

١. فجائيه. در اين معنا حرفى است كه هيچ عملی انجام نمی دهد و بعد ان فقط جمله اسمیه می اید
مانند: خرجت فإذا المطر هاطل.
خرجت : فعل و فاعل.
فإذا: الفاء استئنافية. اذا حرف فجائيه لا محل له من الإعراب و لا عمل له.
المطر هاطل:
مبتدا و خبر.
جمله( خرجت) ابتدائية لا محل لها من الإعراب
جمله( المطر هاطل) استئنافية لا محل لها من الإعراب.

٢. حالت دوم ( اذا) ظرفية شرطية غير جازمة بودنش است. در اين معنا( اذا) ظرف زمان مستقبل و مضاف به جمله فعليه اى كه ( جمله شرطيه) مى باشد. و متعلق به جواب شرط است. بعضى از نحويون در اصلاح ميگویند؛ ( ظرف لما یستقبل من الزمان، خافص لشرطه، منصوب بجوابه.) كه در تست هاى كنكور هم معمولا همين اصطلاح در تجزيه و تركيب اذا به كار مى رود.
مثال: فإذا أصاب به من يشاء من عباده إذا هم يستبشرون.
فإذا: الفاء حسب ماقبلها. ( اذا) ظرفية شرطية غير جازمة متعلقة بالجواب.
أصاب: فعل ناضى مبنى بر فتح، و فاعل ضمير مستتر تقديره( هو) يعود على الله.
به: جارو مجرور متعلقان به فعل أصاب.
من: اسم موصول مبني على السكون في محل نصب مفعول به.
يشاء: مضارع مرفوع و الفاعل مستتر تقديره( هو)
من عباده: جار ومجرور متعلقان بحال محذوفة من الإسم الموصول ( مَنْ) و الهاء ضمير متصل فى محل جر بالإضافة .
إذا: حرف فجائية لا عمل لها ولا محل لها من الإعراب
هم: ضمير منفصل فى محل رفع المبتدأ
يستبشرون: مضارع مرفوع بالنون لأنه من الأفعال الخمسة، و الواو فاعل.
جملة ( أصاب) في محل جر مضاف إليه لوقوعها بعد ( إذا) الظرفية.
جملة ( يشاء) صلة( من) لا محل لها من الإعراب.
جملة( هم مع الخبر) جواب شرط غير جازم لا محل لها من الإعراب.
جملة ( يستبشرون) في محل رفع خبر للمبتدأ( هم)

سه نكته پایانی مهم:
١. هرگاه ( ما) بعد ( إذا) واقع شود ( إذا) زائده است.
مانند: إذا ما الملك سام الناس خسفاً أبينا أن نقر الذل فينا.
٢. أذا زمانى ظرفيه است كه بعدش حتما جمله فعليه بيايد. پس اگر بعد إذا اسم مرفوعى امد مبتدانيست بلكه يا فاعل است_ يا نائب فاعل_ براى فعل محذوف كه مابعدش را تفسير كند.
مانند : إذا الشعب يوماً أراد الحياة فلا بد أن يستجيب القدر.
التقدير: (إذا أراد الشعب)

۳. گاهی اوقات ( إذا) از معناى شرطيت خارج مى شود. اين حالت بيشتر بعد از واو قسم مى باشد و هنگامی است که متعلق به جواب شرط نباشد زیرا جوابی برای ان وجود ندارد. و فقط تعلق به حال محذوف برای قسم است.
مثال: و اللیل إذا يغشى.
والليل: الواو واو القسم، حرف جر، ( الليل) مقسم به مجرور بواو القسم و جار ومجرور متعلقان بفعل ( أقسم ) المحذوف.
إذا: ظرف للزمان مبنى على السكون فى محل نصب، متعلق بحال محذوفة من الليل. التقدير( أقسم بالليل كائنا إذا يغشى).

 کاربرد های مختلف حرف (فاء) در زبان عربی:

۱.فاء حرف عطف: دو نوع است عطف مفرد بر مفرد، مانند: جاء خالدُ فسعیدُ. جاء خالد: فعل و فاعل _ فسعید: فاء حرف عطف ( سعید) معطوف بر (خالد) و معطوف بر مرفوع ‌و مرفوع.

۲. عطف جمله بر جمله، مثل: جاء خالد فجلس معنا . 

جاء خالد: جمله ابتدائیة لا محل لها من الاعراب.

فجلس معنا: معطوف به فاء بر جمله ابتدائیة لا محل لها من الاعراب.

۲. (الفاء) سببیة.

هر فاء اى كه ماقبلش دلیلی برای ما بعدش باشد. مثل: ( حفظ الولد درسه فنجح).حفظ دلیل و سببی برای کلمه نجح می باشد. 

۳. ( الفاء) رابطة لجواب الشرط

فاء اى است كه عمل نمی کند زمانی که در جواب شرط واقع شود و جواب شرط:

۱. جمله اسمیه باشد: ( إن تدرس فأنت ناجح)

٢. جمله فعليه اى كه داراى فعل جامد است، باشد:( إن تدرس فعسى أن تنجح)

۳. جمله فعلیه ای که دارای فعلی باشد که دلالت بر طلب کند: ( إذا لعبت فلا تكثر) .

٤. جمل اى كه در صدر کلام ( ب ما) باشد: إن تحفظ درسك فما أنت براسب.

٥. جمله ای که صدر جمله لن باشد: إن تكذب فلن يصدقك الناس.

٦. جمله اى که صدر ان به قد باشد: إن يسرق فقد سرق أخ له من قبل.

٧. جمله اى كه صدر ان به ( س) باشد؛ إن جئتني فسأكرمك .

٨. جمله اى كه صدر ان به سوف باشد.

٩. جمله اى كه صدر ان به( إنما) باشد : إن نخطئ فإنما خلقنا بشرا .

١٠ جمله اى كه صدر ان ب ( إن) باشد: إن زرت المدرسة فإن وجدتها مغلقة فارجع.

٣- (الفاء) رابطة لجواب أما: أما انا فمسافر و أما انت فمقيم.

أما حرف شرط و تفصيل.

أنا: مبتدأ.

فمسافر: الفاء واقعة في جواب ( أما) ( مسافر) خبر للمبتدأ.

٤- (الفاء) استئنافية:

فاء اى است که عطف مابعدش بر ماقبلش صحیح نیست : زیرا جمله ای که مابعد فاء خبری باشد نمی تواند بر جمله ای که مابعدش إنشائی باشد عطف شود.

مانند: سافر أستاذنا فليته لم يفعل

جمله ( سافر أستاذنا) ابتدائية است لا محل لها من الإعراب.

الفاء: استئنافية.

جمله ( ليته لم يفعل ) جملة استئنافية لا محل لها من الإعراب.

٥- (الفاء) تزيينية.

فاء تزيينيه فاء اى است كه بر كلمه( قط) وارد مى شود و عملى انجام نمى دهد.

مثال: نمت ساعة فقط.

نمت: فعل و فاعل

ساعة : ظرف زمان.

فقط: الفاء تزيينية. قط ظرف زمان مبنى بر ضم در محل نصب متعلق به فعل محذوف:( لم أنم قط)

نكته مهم: اين فاء در واقع همان فاء عاطفه است اما جمله اى که معطوف بر ان شده حذف شده است در تقدیر اینچنین بوده است: ( نمت ساعة فلم أنم بعد ذلك قط) پس جمله( لم أنم بعد ذلك ) حذف شده است و فاء اى که در صدر جمله باقی مانده است به ( قط) متصل شده است و ( قط) هم ظرفی است که از جمله باقی مانده است.

همچنین این فاء در کلمه ( صاعداً) هم وجود دارد. 

مانند: واحد، اثنان، ثلاثة، اربعة، فصاعداً.

اي( فذهب العدد صاعداً).

تجزیه برخی اسامی مقدس
۱. (محمد (صلی الله علیه و آله و سلم)): این کلمه از حمد مشتق شده، اسم ثلاثی مزید، منقول از اسم مفعول، اسم خاص، صحیح و سالم، از باب تفعیل، برای مفرد مذکر، منصرف ، متصرف، معرب، نکره، در اینجا معرفه است. مجردش از باب علم می اید.
۲. مؤمنین: اسم ثلاثی مزید و اسم فاعل است ، برای جمع مذکر سالم، از باب افعال، از ماده أمن، غير سالم، مهموز الفاء مفردش مومن مي ايد، منصرف، متصرف و مشتق.
٣. إمام: كلمه إمام مشتق از(أمّ)، غير سالم، مهموز الفاء و مضاعف، اسم، اسم ثلاثى مزيد، صفت مشبهه، به معناى الگو و پیشوا، (إمامة) نيز مانند: ( كتابة) با تاء مصدر بوده، گاهی شامل اسم بر وصف است.
۴.وصیّ : اين واژه بر وزن فعیل، از ماده ( وصی) ، غیر سالم، مثال واوی، ناقص یایی، لفیف مفروق، از باب ضرب، فیّومى مي گوید: در اینجا، به معنای مفعول است، جمعش( أوصياء) مى ايد. وصى در اصل ( وصوى) بوده است، به سكون واو، همان گونه که در جمع ظاهر شده و ( اوصیاء ) امده است و (واو) به ( یاء) قلب و در ( يا)ى اصلى ادغام شده و ( وصىّ) شده است. منصرف، متصرف و جامد.
٥. (مرتضى): اين کلمه ، اسم مفعول از باب افتعال است ، مشتق از فعل مضارع مجهول ( یرتضی)، حرف مضارع و استقبال را طبق قواعد صرفى انداخته و ميم مضمومه را به جاى ان گذاشتیم، در نتیجه مرتضی شد، از ماده ( رضی)، غیر سالم، ناقص یایی ، اسم فاعلش از ثلاثی مجرد، ( راضی) و اسم مفعولش، ( مرضیّ عنه). منصرف متصرف و مشتق.
٦_(فاطمة عليها السلام) : اين كلمه، اسم ثلاثى مزيد، اسم فاعل ، براى مفرد مونث، از ماده( فطم) صحيح و سالم، صفت مونث، مذكرش( فاطم ) امده است.
٧. (اُمّ العلوم و اُمّ الفضائل ): كلمه علوم، اسم ثلاثى مزيد بوده و جمع عِلم است، از باب علم صحيح و سالم، منصرف، متصرف ، و مشتق.
اما واژه فضائل، جمع فضیلت، و ازماده فضل ، اسم ثلاثی مزید بوده و صحیح و سالم ، منصرف، متصرف و مشتق.
۹_ ( بتول) : این واژه، از ماده (بتل)، از باب نصر، به معنای بریدن ، جدا کردن و قطع کردن است، صحیح و سالم، به معنای ( قطوع) ، جمعش، بتائل می اید. غیر منصرف، متصرف و مشتق.
۱۰( طاهره و سیّده) : كلمه (طاهره)، اسم ثلاثى مزيد، و اسم فاعل، براى مفرده مونث، از ماده ( طهر) و از باب هاى نصر و شرف مى باشد. صحيح و سالم مصدرش طهارت.
سيّده : نيز از القاب آيت الله العظمى حضرت فاطمه زهرا عليها السلام مى باشد . اين كلمه اسم ثلاثى مزيد واز باب نصر است، از ماده( سود) ، غير سالم، اجوف واوى ، مذكرش( سيّد مي ايد) .
۱۱. حوراء: اين نام از القاب حضرت فاطمه عليها السلام بوده و از ماده حور است. غير سالم، اجوف واوى، از باب هاى علم و نصر جمعش( حُور) مي ايد.
١٢. زهراء: اسم ثلاثى مزيد ، از ماده زهر، از باب هاى منع و علم مشتق گشته، صحیح و سالم به معنای درخشندگی، مذکرش( ازهر) می اید‌، از باب منع، در رنگ سفید به کاررفته، ولی از باب علم، در سفیدی وجه و صورت به کار می رود. غیر منصرف، متصرف و مشتق.

١٣_ (صدّيقة الكبرى): كلمه صديق اسم، ثلاثى مزيد ، از ماده صدق، صحيح و سالم، صيغه مبالغه، اين واژه در معنا رساتر از ( صدوق) است، منصرف، متصرف، و مشتق، مفرد مونثش ( صدیقة ) مى ايد. و(صَديق ) جمعش يكسان بوده و بر مونث و مذكر دلالت دارد.
كبرى: مونث ( اكبر) جمعش( كُبُر) امده غير منصرف، زيرا افعل التفضيل است متصرف ، مشتق.
١٤-فدك: صحيح، سالم، اسم ثلاثى مجرد ، بر وزن فرس است، منصرف ، متصرف ، جامد.
١٥- خديجه: اسم ثلاثى مزيد ، صفت مشبهه، بروزن ( شريفه و نتيجه) از ماده خدج، صحيح و سالم، از باب ضرب، غير منصرف متصرف و مشتق.
١٦_( حسين عليه السلام روحی و ارواحنا له الفداء): اسم ثلاثى مزيد و مصغر ( حسن) ، از باب كرم، صحيح و سالم، دخول ( الف و لام) زينت بر نام و همچنین بر نام( حسن) جایز است.
منصرف ، متصرف ، مشتق‌.
۱٧. کربلاء: اين نام از دو كلمه تركيب يافته است. واژه( کرب) مصدر سماعی و اسم ثلاثی مجرد است، بر وزن فلس، از باب نصر، صحیح و سالم، به معنای غم ،اندوه وگرفتاری، جمعش ( کُروب) می اید و جمع ( کُربة ) نيز ( كُرَب) مانند: ( غرفة و غُرَف) به معناى اندوه و مشقت، اسم مفعولش ( مكروب) و به معناى مهموم و غم زده مي باشد، منصرف غير متصرف و جامد.
بلاء: مصدر سماعى است، از باب نصر، همزه اش از ( واو) قلب شده، غير سالم، ناقص واوى ، به معناى امتحان، منصرف، غير متصرف وجامد.

ینوب عن الفاعل ما يأتي:

١. مفعول به، نحو : قضى الله الأمر… قُضيَ الأمرُ.

٢. المصدر، نحو؛ كتبت كتابة حسنة… كُتِبت كتابةٌ حسنةٌ.

٣. الظرف: نحو : صام المسلمون رمضان… صيم رمضان.

٤. الجار والمجرور، نحو: نظر المرء في حاجتك… نُظِرَ في حاجتك.

أمّا فعل الأمر فلا يكون منه مجهولا، و اذا اريد استعمال ما يدل على الأمر مبنيا للمجهول يُؤتي بمضارعه المقترن بلام الأمر مبنياً للمجهول، مثل : ليُقرأ الكتابُ.

پنج روش متعدی کردن افعال لازم:
۱. دخول الهمزة على أولها، نحو: كرم.. أكرم :أكرمتُ المجتهد.
٢- تضعيف (تشديد) عين الفعل، نحو: وقر.. وقّر : وقّرت الوالدين.
٣. بوساطة حرف الجر، نحو: رغبت في العلم.
٤. بزيادة ألف المفاعلة، نحو: جلس.. جالس: جالس الطالبُ العماء.
٥. زيادة الهمزة و السين و التاء ، نحو: خرج.. استخرج: استخرجتُ الماء.

روش‌های کاربرد افعال مدح و ذمّ

1. فعل + فاعل + مخصوص      

              نعمَ العبدُ سلمانُ

2. مخصوص + فعل + فاعل             

             سلمانُ نِعمَ العبدُ

3. فعل+ فاعل به صورت ضمیر + تمییز + مخصوص          

              نعمَ رجلاً سلمانُ

4. مخصوص + فعل + فاعل مستتر درون فعل + تمییز           

           سلمانُ نعمَ

تفاوت «یذهبُ یذهبُ زیدٌ» با «یذهبُ زیدٌ ذهاباً»

جمله‌ی اوّل در جایی به کار می‌رود که متکّلم گمان می‌کند نکند مخاطب کلمه‌ی اوّل را نشنیده یا فعل دیگری به ذهنش آمده است، لذا با تکرار فعل ابهام را از بین می‌برد. امّا جمله‌ی «یذهبُ زیدٌ ذهاباً» وقتی گفته می‌شود که مخاطب گمان کرده شخص فعل را انجام نداده است، لذا با ذکر مصدر، بر اصل فعل صحّه می‌گذارد.

تفاوت مفعول مطلق تاکیدی و تاکید فعل

قَالَ عليه السلام
لَنَا حَقٌّ فَإِنْ أُعْطِينَاهُ وَ إِلَّا رَكِبْنَا أَعْجَازَ الْإِبِلِ وَ إِنْ طَالَ السُّرَى وهذا القول من
لطيف الكالم وفصيحه ومعناه أنا إن لم نعط حقنا كنا أذالء وذلك أن الرديف يركب عجز البعير كالعبد و األسير و من يجري مجراهما.
لَنَا.. جار مجرور ضرف مستقر، متعلق به عامل عام محذوف ، خبر مقدم.
حَقٌّ.. اسم جامد مصدري، مبتداي مؤخر. فَاء.. استيناف، مبني بر فتح، غير عامل
إِنْ.. حرف شرط جازم ، مبني بر سكون ، عامل فعل شرط وجواب شرط را مجزوم مي كند.
أُعْطِي.. فعل ماضي مجهول، ثالثي مزيد، از باب افعال.
فعل أُعْطِاء دو مفعولي است. وقتي مجهول مي شود مفعول اول آن بجاي نايب فاعل قرار مي گيرد، پس ناء ضمير متصل مرفوعي، نايب فاعل اش ، هاء ضمير منصل منصوبي محلا منصوب مفعول به اُعطي.
فعل شرط و محلا مجزوم جواب شرط در اينجا محذوف است. تقدير اين است أن اُعطيناهُ إخذناهُ ، فعل إخذناهُ جواب شرط إن است كه به سبب قرائني حذف شده، اين جمله مستأنفه است و محلي از
اعراب ندارد.
نَا.. ضمير متصل مرفوعي، نايب فاعل، محلا مرفوع.
هَا..ضمير متصل منصوبي، مفعول به ، محلا منصوب. جواب شرط إن فعل أخذنا است و محذوف است، جمله شرطيه إن أعطينا جمله مستأنفه است و محلي
از اعراب ندارد.
وَاو.. حرف عطف، مبني بر فتح. غير عامل. إِلَّا.. مركّب از إن و لا است. إن حرف شرط جازم، مبني سكون، عامل. لا.. حرف نفي، مبني بر سكون، غير عامل.
فعل شرط نُعطاهُ و محذوف است، تقدير اين است إن ال نُعطاهُ.
رَكِبْنَا..فعل ماضي معلوم، ثلاثی مجرد، صيغه متكلم مع الغير، فعل جواب شرط و محلا مجزوم. نا: ضمير متصل
مرفوعي، فاعل، محلا مرفوع.
أَعْجَازَ.. جمع عُجز منتها اليه پشت شتر( معرفه به اضافه، مفعول به ركبنا.
الْإِبِل.. مضاف اليه.
جمله ركبنا أعجاز الابل.. جمله جواب است اما، چون مقرون به فاء يا إذاي فجائيه نيست محلي از اعراب ندارد.
كل جمله شرطيه إالّ ركبنا، معطوف به جمله مستأنفه است و محلي از اعراب ندارد.
وَاو: حاليه، إن، وصليه زائده است و براي تأكيد و تعميم مضمون كلام مي آيد.
طَالَ: فعل ماضي معلوم، ثلاثی مجرد، از ريشه طَوَلَ اجوف واوي
السُّرَى: اسم جامد مصدري، سير كردن در شب( اسم مقصور ) در آخرش الف الزم آمده( معرفه به أل، فاعل و تقديراً مرفوع. زيرا اسم مقصور اعرابش تقديري است.
و جمله وإن طال السري جمله حاليه است و محلا منصوب.

قُرِنَتِ الْهَيْبَةُ بِالْخَيْبَةِ وَ الْحَيَاءُ بِالْحِرْمَانِ وَ الْفُرْصَةُ تَمُرُّ مَرَّ السَّحَابِ فَانْتَهِزُوا فُرَصَ الْخَيْر،ِ ترس با ناامیدى، و شرم با محرومیّت همراه است، و فرصتها چون ابرها مى گذرند، پس فرصتهاى نیك را غنیمت شماريد.
قُرِنَت:ِ فعل ماضي مجهول، ثالثي مجرد، مفرد مؤنث غايب، مبني بر فتح، تاءتأنيث ساكنه به خاطر التقاء ساكنين مكسور شده است.
الْهَيْبَةُ.. اسم جامد مصدري، معرفه به أل، نايب فاعل قُرِنَت.
بِالْخَيْبَة.. جارمجرورضرف لغو، متعلق به فعل قُرِنت.
واو: حرف عطف.
الْحَيَاءُ.. اسم جامد مصدري، اسم ممدود در آخرش همزه قبل از همزه الف زايده آمده. معرفه به أل، عطف بر الهيبة شده مرفوع است
بِالْحِرْمَان::ِ جارمجرور ضرف لغو، متعلق به فعل قُرِنت.
جمله قُرِنَتِ الْهَيْبَةُ … جمله مستأنفه است و محلي از اعراب ندارد.
وَاو: استنافيه
الْفُرْصَةُ : مبتداء.
تَمُرُّ : فعل مضارع معلوم، ثلاثی مجرد، مفرد مؤنث غايب، مضاعف ضمير هي در فعل تَمُرُّ مستتر و فاعل آن است.
مَـرَّ : اسم جامد مصدري، معرفه به اضافه، مفعول مطلق نوعي، زيرا نوع وكيفيت گذشتن فرصت را مشخص مي كند.
السَّحَابِ : مضاف اليه.
جمله تَمر مَرِّ السحاب محلا مرفوع خبر براي الفرصه
كل جمله تَمر مَرِّ السحاب عطف به جمله مستأنفه شده و محلي از اعراب ندارد. فَاء : فاي فصيحه دال بر شرط محذوف
است دلالت بر جمله شرط محذوف مي كند كه از كلام ماقبل فهميده مي شود تقدير جمله اين بوده فإذا رأيتم
الْفُرْصَةُ تَمُرُّ مَرَّ السَّحَاب.
إنْتَهِزُوا : صيغه سوم أمر حاضر، ثلاثی مزيد، از باب افتعال، مبني مضارع اش از افعال خمسه است مبني برحذف نون،
واو: ضمير متصل مرفوعي، فاعل، محلا مرفوع
فُرَصَ.. جمع » فرصه معرفه به اضافه مفعول به براي اتنهزوا لفظاً منصوب است
الْخَيْر:ِ مضاف اليه، مجرور.
جمله فَانْتَهِزُوا فُرَصَ الْخَيْر،ِ جواب براي شرط محذوف، محلي از اعراب ندارد.

قَال:َعليه السالم
أَقِيلُوا ذَوِي الْمُرُوءَاتِ عَثَرَاتِهِمْ فَمَا يَعْثُرُ مِنْهُمْ عَاثِرٌ إِلَّا وَ يَدُاللَّهِ بِيَدِهِ يَرْفَعُهُ

أَقِيلُوا :: صيغه سوم فعل أمر حاضر، ثلاثی مزيد از باب افعال، از ريشه قَيَلَ ، اجوف يايي، چون مضارع اش از افعال
خمسه است مبني بر حذف نون، وَاو : ضمير متصل مرفوعي، فاعل، محلا مرفوع
ذَوِي: از اسماي دائم االضافه، از ملحقات به جمع مذكر سالم مثل جمع مذكر ساليم رفع به واو و نصب وجرش به ياء است، مفعول به و منصوب
الْمُرُوءَاتِ: جمع الْمُرُوءَة معرفه به أل مضاف اليه ، مجرور
عثرة.. معرفه به اضافه، منصوب به نزع خافض، در واقع في عثراتهم بوده، حرف جر حذف شده.
عَثَرَاتِ :: جمع اسمي كه بعد از حرف جر آمده به خاطر شباهت به مفعول به منصوب شده است. چون عثرات جمع شان به الف و تا در حالت نصبي نصب شان به كسره است.
هِمْ: ضمير متصل مجروري، مضاف اليه، محلا مجرور.
جمله أَقِيلُوا ذَوِي الْمُرُوءَاتِ عَثَرَاتِهِمْ.. جمله مستأنفه است ومحلي از اعراب ندارد.
فَاء: حرف تعليليه است ، زيرا نمي توانيم فاء را حرف عطف بيگيريم چون جمله قبل از فاء جمله انشائيه و جمله بعد از فاء جمله خبريه است و عطف جمله خبريه بر
جمله انشائيه جايز نيست ولذا جمله بعد از فاء تعليليه است و محل از اعراب ندارد. مَا : حرف نفي ، مبني برسكون ، غير عامل.
يَعْثُر:ُ فعل مضارع معلوم ، ثلاثی مجرد، مفرد مذكر غايب،.
مِنْهُم:ْ جارمجرور ضرف لغو، متعلق به فعل يعثر
عَاثِرٌ : اسم فاعل و فاعل
الا: حرف استثناء مبني بر سكون ، غير عامل.
وَاو: حاليه
يَدُ : معرفه به اضافه مبتداء.
الله.. مضاف اليه، مجرور، جارمجرور ظرف مستقر، متعلق به عامل عام محذوف، خبر جمله حاليه.
بِيَدِه.. جارمجرور ظرف مستقر، متعلق به عامل عام محذوف، خبر يدالله است
جمله يدالله بيده جمله حاليه، محلا منصوب است.
يَرْفَع:ُ فعل مضارع معلوم، ثالثی مجرد، مفرد مذكر غايب ضمیر هو در يرفع مستتر و فاعل آن است.
هاء: ضمیر متصل منصوبی، مفعول به، محلا منصوب.
جمله یرفعه جمله حالیه است و محلا منصوب است.
استثناء موجود در جمله، استثنا مفرغ كه مستثی منه در کلام ذكر نشده.
جمله مايعثر … جمله تعلیلیه
است و محلی از اعراب ندارد.

قَال عليه السالم: مَنْ جَرَى فِي عِنَان أَمَلِهِ عَثَرَ بِأَجَلِه،ِ آن كس كه در پى آرزوى خويش تازد، مرگ او را از پاى در آورد
مَنْ : اسم شرط جازم، مبني بر سكون، مبتدا، محلا مرفوع
جَرَى : فعل ماضي معلوم، ثالثي مجرد، از ریشه جَرَیَ ناقص یایي، مبني برفتح مقدر، فعل شرط و محلا مجزوم ضمير هو در جری مستتر و فاعل آن است.
فِي عِنَان : جار مجرور ضرف لغو، متعلق به جری
أَمَلِ : اسم، جامد، معرفه به اضافه، مضاف الیه.
هِا: ضمیرمتصل مجروری، مضاف الیه، محلا مجرور.
عَثَرَ فعل ماضي معلوم، ثلاثی مجرد مبني بر فتح، جواب شرط محلا مجزوم. ضمير هو در عثر مستتر و فاعل آن است. بِأَجَلِ : جارمجرور متعلق به عثر
هِا: ضمیر متصل مجروری مضاف الیه. جمله عثر باجله چون مقرون به فاء یا اذای فجائیه نیست؛ محلي از اعراب ندارد، مجموع شرط و جزاء محلا مرفوع و خبر برای من است.
کل جمله من عثر…جمله مستأنفه است و محلي از اعراب ندارد.

قال علیه السلام: و في الَّذِينَ اعْتَزَلُوا الْقِتَالَ مَعَهُ ، خَذَلُوا الْحَقَّ وَ لَمْ يَنْصُرُوا الْبَاطِلَ

وَاو: حرف استيناف
فِي: حرف جر مبني بر سكون، عامل
الَّذِينَ : از اسماي موصول مختص ، جمع مذكر ، معرفه ، مبني بر فتح ، مجرور به في جارمجرور متعلق به قال است
اعْتَزَلُوا :: فعل ماضي معلوم ، جمع مذكر غايب، ثالثي مزيد، از باب افتعال ، واو: ضمير متصل مرفوعي، فاعل
الْقِتَال.. اسم جامد، مصدري، وزن فِعال مصدر دوم باب مفاعله، معرفه به أل، مفعول به، لفظاً منصوب است
مع : از اسماي دائم الضافه، مفعول فيه است. ظرف متعلق به القتال.
ها : ضمير متصل مجروري، مضاف اليه. اعتزلوا القتال معه.. « جمله صله الذين است. ومحلي از اعراب ندارد.
كل جمله قال في الذين اعتزولوا القتال معه جمله مستأنفه است و محلي از اعراب ندارد.
جمله بعد مقول قول و مفعول به قال است.
خَذَلُوا : فعل ماضي معلوم ، ثالثي مجرد، جمع مذكرغايب، ، واو : ضمير متصل مرفوعي مرفوع، فاعل.
الْحَقَّ: اسم جامد مصدري، معرفه به أل، لفظاً منصوب ، مفعول به خذلوا.
و جمله خذلوا الحق مقول قول،
مفعول به منصوب
واو : حرف عطف، مبني برفتح ، غيرعامل
لَمْ : حرف جزم، مبني بر سكون ، عامل
فعل مضارع بعدش را مجزوم مي كند يَنْصُرُوا: فعل مضارع مجزوم، به سبب لم، جمع مذكرغايب عالمت جزم آن
حذف نون است
واو : ضمير متصل مرفوعي مرفوع، فاعل. الْبَاطِلَ :اسم فاعل، معرفه به أل، مفعول به يَنْصُرُوا
جمله لَمْ يَنْصُرُوا الْبَاطِل معطوف به جمله قبل و محلا منصوب است

غَيِّرُوا الشَّيْبَ وَ لَا تَشَبَّهُوا بِالْيَهُودِ فَقَالَ إِنَّمَا قَال:َ )صلى اهلل عليه و اله( ذَلِكَ وَ الدِّينُ قُلٌّ فَأَمَّا الْنَ وَ قَدِ
اتَّسَعَ نِطَاقُهُ وَ ضَرَبَ بِجِرَانِهِ فَامْرُؤٌ وَ مَا اخْتَار
واو:: استینافیه ، مبنی برفتح، غیر عامل،
سُئِل،َ :: فعل ماضی مجهول، مهموز، مبنی بر فتح ) ضمیر هو در آن مستتر و به امام علی )ع( برمی گردد، نایب
فاعل آن است( )علیه السالم( جمله معترضه است كه محلی از اعراب ندارد،
عَن::ْ حرف جر، مبني بر سكون، عامل است » قَوْل:ِ اسم جامد مصدری، معرفه به اضافه، مجرور ) جار
مجرور متعلق به فعل سُئل است،
الرَّسُولِ :: صفت مشبهه، معرفه به أل مضاف الیه، ) صلى فعل، اهلل فاعل علیه و اله( جمله معترضه است كه
محلی از اعراب ندارد،
غَيِّرُوا :: صیغه سوم فعل امر حاضر، ثالثی مزید از باب تفعیل، واو: ضمیر متصل مرفوعی، فاعل،
الشَّيْبَ :: مفعول به فعل غیّروا ، جمله » غیّروا الشیب « محالً منصوب و مفعول به برای قول است.
وَاو: حرف عطف، » الَ :: حرف نهی، مبنی برسکون، عامل، فعل بعد خودش را جزم به حذف نون میدهد،
واو: ضمیر متصل مرفوعی، فاعل،
تَشَبَّهُوا :: فعل مضارع، مجزوم به حذف نون، واو: ضمیر متصل مرفوعی، فاعل،
بِالْيَهُودِ :: جارمجرور متعلق به تشبهوا، جمله، لَا تَشَبَّهُوا بِالْیَهُودِ ، معطوف به جمله غَیِّرُوا الشَّیْبَ محالً
منصوب است. » فاء : حرف عطف برای ترتیب است ،
قَالَ : فعل ماضي معلوم از ثالثي مجرد، از ريشه قول و اجوف واوي است ) ضمير هو در آن مستتر و فاعل است(
إِنَّمَا :: إِنَّ : از حروف مشبهة بالفعل ، مبنی برفتح عامل ، رفع به اسم ونصب به خبر » مَا : ماي كافه
قَالَ :: فعل ماضی معلوم از ثالثی مجرد و اجوف واوی است ) ضمیر هو در آن مستتر و فاعل است( )صلى اهلل
عليه و اله( ذَلِكَ : ) اسم اشاره، الم بُعد، كاف خطاب،( ذَلِكَ تأويل به جمله مي رود، محالً منصوب، مفعول به قال،
) مفعول به ماده قول حتما بايد جمله باشد، اگر اسم مفرد مقول قول باشد اسم مفرد را تأويل به جمله برده مي شود، ( در
اينجا ذالك مبني است؛ وَاو: حاليه ، مبني بر فتح وغير عامل است. الدِّين:ُ مبتدا ، قُل:ٌّ خبر، جمله » الدين قل،ّ«
جمله حاليه محالً منصوب است جمله إِنَّمَا قَالَ ذالك… : مقول قول و مفعول به قال است فَاء : حرف استيناف ، مبني
بر فتح است. اَمَّا : حرف شرط و تأكيد، جازم ) جمله شرط اما مهما يكون است كه محذوف است( الْن:َ ) االن(
ظرف، ) متعلق به فعل مقرونان يا مقترنان( وَاو: اعتراضيه، قَدِ : حرف تحقيق، مبني بر سكون، اخرش به خاطر التقا
ساكنين مكسور شده
اتَّسَعَ :: فعل ماضي معلوم ، ثالثي مزيد از باب افتعال، نِطَاقُ : فاعل اتسع هاء : ضمير متصل مجروري، مضاف
اليه، محالً مجرور،
جمله قَدِ اتَّسَعَ نِطَاقُهُ جمله معترضه است و محلي از اعراب ندارد. وَاو حرف عطف، ضَرَب:َ فعل ماضي معلوم )
ضمير هو در آن مستتر و فاعل كه به دين بر مي گردد. ( بِجِرَان:ِ جار مجرور ظرف لغو، متعلق ضرب، جمله بجرانه،
معطوف به جمله معترضه است و محلي از اعراب ندارد، فاء : فَاي رابطه بر سري جواب شرط آمده است اُمْرُؤ:ٌ مبتدا
وَاو : حرف عطف، به معناي معيت است. مَا : ماي مصدريه غير زمانيه، مبني بر سكون، غير عامل
اخْتَار:َ فعل ماضي معلوم ، ثالثي مزيد از باب افتعال، از ريشه خَيَرَ اجوف يايي) ضمير هو در آن مستتر و
فاعل است . ( جمله اختاره ، صله ي » ماي مصدريه « است و محلي از اعراب ندارد » ما« همراه صله
اش تأويل به مصدر » اختاره « مي رود و اين مصدر مؤوّل عطف بر مبتداي اُمرءُ شده ومحالً مرفوع
است خبر » اُمرُءٌ « مقرونان يا مقترنان است كه وجوبا محذوف است جمله فَامْرُؤٌ وَ مَا اخْتَار،َ و متعلقاتش جمله
جواب شرط است و محالً مجزوم است

از امام پرسیدند كه رسول خدا )صلّى اللّه علیه و آله و سلّم( فرمود:
موها را رنگ كنید، و خود را شبیه يهود نسازيد يعنى چه؟ فرمود: پیامبر )صلّى اللّه علیه و آله و سلّم( اين سخن را در
روزگارى فرمود كه پیروان اسالم اندك بودند، امّا امروز كه اسالم گسترش يافته، و نظام اسالمى استوار شده، هر كس
آنچه را دوست دارد انجام دهد. ضرورت رنگ كردن موها بهداشتى، تجمّل و زيبايى