مفهوم الوتر الموتور
نگاهی تازه به معنای «الوتر الموتور»
سؤال: معنای (الْوِتْرَ الْمَوْتُورَ) که در زیارت عاشوراء آمده چیست؟
جواب: وقتی به کسی ظلم کنی میگویی: وَتَرتُ الرجلَ أتِرُه وِترًا و وَترًا و تِرَةً فأنا واتر و هو موتور. بِنابراین وِتر مصدر به معنای ظلم و موتور اسم مفعول به معنای مظلوم است.
وِتر و موتور هر دو از القاب سید الشهداء امام حسین علیه الصلاة و السلام است و در زیارتهای متعددی از جمله زیارت عاشوراء وارد شده است؛ السَّلاَمُ عَلَيْكَ يَا ثَارَ اللَّهِ وَ ابْنَ ثَارِهِ وَ الْوِتْرَ الْمَوْتُورَ.
وِتر در این عبارت، مصدر مجهول به معنای ظلم دیدن است نه مصدر معلوم به معنای ظلم کردن.
حمل وِتر بر امام حسین علیه السلام از باب حمل مصدر بر ذات و مفید مبالغه است، نظیر زیدٌ عَدْلٌ و کقوله تعالی: إنه عَمَلٌ غير صالح.
همچنین وِتر متصف به موتور شده است (الْوِتْرَ الْمَوْتُورَ) که این نیز برای مبالغه در مظلوم بودن امام است. توضیح اینکه عرب برای مبالغه در چیزی، وصفی را از لفظ اول مشتق میکند و آن را نعت لفظ اول قرار میدهد. آن وصف میتواند بر وزن اسم فاعل یا اسم مفعول یا صفت مشبهه یا اسم تفضیل باشد.
چند مثال:
اسم فاعل: شعر شاعر، شغل شاغل، موت مائت، لیل لائل، سیل سائل، جَهد جاهد، صدق صادق، عجب عاجب.
اسم مفعول: الورد المورود، الرفد المرفود، حجرا محجورا، ليل مليَّل، الوتر الموتور.
صفت مشبهه: یَوْم یَوِم، ظلا ظلیلا، ليلة ليلاء.
اسم تفضیل: لیل ألیل، عام أعوم.
این اسلوب در تمامی موارد مفید مبالغه است. به عنوان نمونه شعرٌ شاعرٌ یعنی شعر بسیار زیبا، به طوری که گویی این شعر چنان زیباست که شاعری برای آن متصور نیست و شعر، خود، شاعر آن است، کما یقول المتنبي: و ما انا وحدي قلتُ ذا الشعرَ كلَّه/ ولكن لشعري فيكَ مِن نفسِه شِعرٌ. و لیُقَس ما لم یُقَل.
تقریر مبالغه در ما نحن فیه (الْوِتْرَ الْمَوْتُورَ) نیز بدین صورت است که این ظلم دیدن به حدی رسیده که گویا ظلم دیدن، خود، ظلم دیده و ستم کشیده است.
بِنابراین، عبارت (الْوِتْرَ الْمَوْتُورَ) از دو جِهت مشتمل بر مبالغه است: یکی از جِهت اطلاق وِتر بر امام و یکی هم از جِهت اتصاف وِتر به موتور.
باری، الْوِتْرَ الْمَوْتُورَ بدان معناست که مظلومیت امام به غایت رسیده و چندان ستم دیده که بالاتر از آن قابل تصور نیست. و ترجَمه آن چنین میشود: سلام بر تو ای بغایت ستم دیده!
بأبي أنت و أمي يا أبا عبد الله لقد عظم مصابي بك…
فرم در حال بارگذاری ...