امام على علیه السلام :
إِنَّ اللّهَ فَرَضَ الجِهادَ وَ عَظَّمَهُ و َجَعَلَهُ نَصرَهُ و َناصِرَهُ. و َاللّهِ ما صَلُحَت دُنیا و َلا دینٌ إِلاّ بِهِ؛
الکافی (ط-الاسلامیه) ج5،ص 8 - وسائل الشیعه، ج15، ص15
إن:حروف مشبه بالفعل
الله: اسم خاص خداوند/اسم إن منصوب
فرض:فعل ماضی- مفرد مذکر غایب-ثلاثی مجرد / خبر إن
باران گرفت.
مادرم گفت «چه بارانی می‌آید»
پدرم گفت «بهار است»
آسمان حیاط ما پر از عادت و دود بود.
خورشید را نشانمان داد و تکه‌ای از آن را توی دستهایمان گذاشت.
و ناگهان هزار گنجشک عاشق
از سرانگشت‌های درخت کوچک باغچه رویید،
و ما به یاد آوردیم که با درخت و پرنده نسبت داریم
ما هزار درِ بسته داشتیم و هزار قفل بی کلید.
اما نام او را که بردیم، قفل‌ها بی رخصت کلید باز شد.
من به خدا گفتم:
«امروز پیامبری از کنار خانه ما رد شد.
امروز انگار اینجا بهشت است»
خدا گفت:
«کاش می‌دانستی
هر روز پیامبری از کنار خانه‌تان می‌گذرد؛
و کاش می‌دانستی بهشت
همان قلب توست . . .»
تلخیصی از: پیامبری از کنار خانه ما رد شد. عرفان نظرآهاری
رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
أَفضَلُ الاعمالِ العِلمُ بِاللّه إِنَّ العِلمَ یَنفَعُکَ مَعَهُ قَلیلُ العَمَلِ وَکَثیرُهُ وَإِنَّ الجَهلَ لایَنفَعُکَ مَعَهُ قَلیلُ العَمَلِ وَلا کَثیرُهُ؛
نهج الفصاحه ، ص228
افضلُ:اسم - مفرد- مذکر- مشتق: اسم تفضیل- معرفه- معرب / مبتدا و مرفوع
الاعمال: اسم- جمع مکسر- مذکر- جامد- معرفه- معرب / مضاف الیه و مجرور
إِذَا کَانَ زَمَانٌ اَلْعَدْلُ فِیهِ أَغْلَبُ مِنَ اَلْجَوْرِ فَحَرَامٌ أَنْ تَظُنَّ بِأَحَدٍ سُوءاً حَتَّى یُعْلَمَ ذَلِکَ مِنْهُ وَ إِذَا کَانَ زَمَانٌ اَلْجَوْرُ أَغْلَبُ فِیهِ مِنَ اَلْعَدْلِ فَلَیْسَ لِأَحَدٍ أَنْ یَظُنَّ بِأَحَدٍ خَیْراً مَا لَمْ یَعْلَمْ ذَلِکَ مِنْهُ.
بحارالأنوار، ج75، ص 370
إذا: اسم ثلاثی- دائم الاضافه - ظرف زمان مستقبل – متضمن معنای شرط – مبنی – غیرعامل/ ظرف زمان شرطیه - مفعول فیه متعلق به کان – مبنی بر سکون و محلا منصوب
جمله “کانَ زَمانٌ اَلعَدلُ فیهِ اَغلَبُ مِنَ الجَور” مضاف الیه برای إذا و جمله شرط است و جزاء آن “َحَرامٌ أن تَظُنَّ بِاَحَدٍ سُوءًا حَتّی یُعلَمَ ذلِکَ مِنهُ ” است.
پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
الجُلوسُ فی المسجدِ لإنتظارِ الصَّلاه عِبادهٌ ما لَم یُحدِث، قیل: یا رسولَ اللهِ وَ مَا الحَدَثَ؟ قال: الإغتیابُ؛
بحارالانوار/ ج 80/ ص 384
الجُلوسُ : اسم ، مصدر،مذکر، جامد، معرفه به ال، معرب/مبتدا مرفوع
فی : حرف مبنی
المسجدِ : اسم ، مصدر،مذکر، مشتق، معرفه به ال، معرب/مجرور به حرف جر
قال رسول اکرم صلّى اللّه علیه و آله:
إنّ الإسلامَ بَدأ غریبا و سَیَعود غریباً کما بدأ، فَطوبى لِلغُرَباء
التشریف بالمنن فی التعریف بالفتن، ص: 217
إن: حرف مشبه بالفعل، عامل، مبنی بر فتح
الإسلام :اسم ، مصدر،مذکر، جامد، معرفه به ال، معرب /اسم إن
بدأ:فعل، ماضی، مفرد، غایب،مهموز اللام، لازم، ثلاثی مجرد/فعل و فاعل
بدأ غریبا خبر إن و محلا مرفوع
حضرت پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم :
مَن کانَ فی طَلَبِ العلمِ کانَتِ الجَنَّتُ فی طَلَبِه
الکافی
مَن : اسم موصول- مبنی- /مبتدا محلا مرفوع
کانَ : فعل ناقص- مبنی- مفرد- مذکر- غایب- لازم-/خبر- محلا مرفوع
طَلَبِ : تجزیه در احادیث قبل آمده/ مجرور به حرف جر
العلمِ : اسم- جامد- معرفه- معرب- منصرف- غیر مصدر- مذکر/ مضاف الیه و مجرور
قال رسول اکرم صلّى اللّه علیه و آله:
ألا إنَّ شرَّ أمَتّی ألذینَ یُکرَمونَ مَخافَةَ شَرِّهِم ألا وَ مَن أکرَمَهُ الناسُ إتِّقاءَ شَرِّهِ فَلیسَ مِنّی
تحف العقول مواعظ النبی صفحه 58 شماره 180
ألا: حرف تنبیه ، غیر عامل
إن: حرف مشبه بالفعل، عامل، مبنی بر فتح
شرَّ: اسم، مفرد، مذکر،مشتق، اسم تفضیل، مضاعف، معرب / اسم إن و منصوب
امام صادق علیه السلام :
اَبصَرَ رسول اللّه صلى الله علیه و آله رَجُلاً شَعثا شَعرُ رَأسِهِ وَ سَخَةً ثیابُهُ، سَیِّئَةً حالُهُ فَقال رسول اللّه صلى الله علیه و آله : مِن الدّینِ المُتعَةُ وَ اِظهارُ النِّعمَةِ؛
کافى(ط-الاسلامیه)، ج 6، ص 439
ابصر: فعل ماضی باب افعال-مفرد مذکر غایب- متعدی- معلوم /فعل
رسول:اسم- مفرد- مذکر-معرفه- مشتق: اسم مفعول/فاعل-مضاف
الله: اسم خاص خداوند/مضاف الیه
قال امیر المومنین علی علیه السلام:
اتَّقُوا مَعَاصِیَ اللهِ فِی الْخَلَوَاتِ، فَإِنَّ الشَّاهِدَ هُوَ الْحَاکِمُ.
بحار الانوار- ج 75- ص 70
اتقوا: فعل امر مخاطب- جمع مذکر- ثلاثی مزید باب افتعال (از وقی)- متعدی- معلوم- معرب / فعل و فاعل ضمیربارز واو
معاصیَ: اسم- جمع مکسر معصیة- مونث- جامد- معرفه به اضافه- معرب- منقوص / مفعول به و منصوب
امام باقر علیه السلام می فرماید:
أبلغ شیعَتنا إنّه لن یُنالَ ما عند اللهِ إلّا بعملٍ و أبلغ شیعتنا إنَّ أعظمَ النّاسِ حَسرةً یومَ القیامةِ مَن وَصَفَ عَدلاً ثُمَّ یُخالفُهُ إلی غَیرهِ
اصول کافی – ج 3 – ص 409
أبلغ: فعل امر- مفرد مذکر مخاطب- ثلاثی مزید باب افعال- سالم- متعدی- معلوم/ فعل و فاعل مستتر انت
شیعَةَ: اسم- غیرمصدر- جامد- مفرد- مونث- معرفه به اضافه- معرب/ مفعول به اول
امام جعفر صادق علیه السلام:
اَلْعَامِلُ عَلَى غَیْرِ بَصِیرَةٍ کَالسَّائِرِ عَلَى غَیْرِ اَلطَّرِیقِ لاَ یَزِیدُهُ سُرْعَةُ اَلسَّیْرِ إِلاَّ بُعْداً
الکافی (ط - الاسلامیه) - جلد 1
اَلْعَامِلُ: اسم-غیر مصدر-مفرد-مذکر-معرب-منصرف- معرفه- متصرف-مشتق/مبتدا مرفوع
عَلَى : حرف-مبنی
غَیْرِ : اسم-غیر مصدر-مفرد-مذکر-معرب-منصرف- معرفه به اضافه-جامد/مجرور به حرف جر
الإمامُ الکاظمُ علیه السلام :
لَن تَکونوا مؤمنینَ حتّى تَعُدّوا البلاءَ نِعمَةً و الرَّخاءَ مُصیبَةً ، و ذلکَ أنَّ الصَّبرَ عِند البلاءِ أعظَمُ مِن الغَفلةِ عندَ الرَّخاءِ .
میزان الحکمة ج 5 ص 608
لَن :از حروف ناصبه ، عامل (نفی ابد)
تَکونوا: فعل ناقص ، مضارع منصوب / فعل و ضمیر بارز (واو) اسم کان محلاً مرفوع
حضرت امیرالمومنین امام علی بن ابیطالب صلوات الله و سلامه علیه :
رَوِّحوا انفُسَکُم بِبَدیعِ الحِکمَه ، فَأنَّها تَکِلُّ کَما تَکِلُّ الاَبدانُ
الکافی 1-48
رَوِّحوا : فعل امر-ثلاثی مزید-جمع مذکر مخاطب- مبنی-متصرف- متعدی-معتل-معلوم/ فعل و فاعل
انفُسَکُم : اسم-غیر مصدر-جمع مکسر-مونث-معرب-منصرف- معرفه- متصرف-جامد/ مفعول به و منصوب
قال رسول اکرم صلّى اللّه علیه و آله:
ما مِن أحَدٍ إلا و لَهُ شیطانٌ
صدرالمتألهین، تفسیر القرآن الکریم، ج5، ص: 223
ما: مشبه به لیس. من: حرف جر، زائد
احد: اسم، مفرد، مذکر، جامد، متصرف، نکره، معرب /اسم ما(لفظا مجرور و محلا مرفوع)
خبرما، موجودٌ یا یکونُ (تامه) محذوف است.
الا: از أداة حصر و: واو حالیه
حضرت زهرا سلام الله علیها:
فَجَعلَ اللهُ الایمانَ تَطهیراً لَکم مِنَ الشِّرکِ ، وَ الصَّلاةَ تَنزیهاً لَکم عَن الکِبرِ؛
الاحتجاج علی اهل اللجاج(طبرسی)، ج1، ص99
ف: حرف ربط. جعل: فعل-ماضی-ثلاثی مجرد-مفرد مذکر غایب / فعل
الله: اسم خاص خداوند/فاعل
الایمان: اسم-مصدر باب افعال- معرفه/-مفعول به-ذوالحال
قال امیر المومنین علی علیه السلام:
إن لَم تَکن حَلیما فَتَحَلَّم فَإِنَّهُ قَلَّ مَن تَشَبَّهَ بِقَومٍ إِلاّ أَوشَک أَن یکونَ مِنهُم
نهج البلاغه-حکمت 207
إن:حرف شرطیه- عامل. لم تکن حلیما: جمله شرط
لم: از حروف جازمه- عامل
تکن: از افعال ناقصه- مفرد مذکر مخاطب- مجزوم به لم / فعل ناقص، ضمیر مستتر انت اسم آن و محلا مرفوع
قال ابی عبدالله علیه السلام:
اِنَّ مِن حَقیقَةِ الایمانِ اَن تُؤثِرَ الحَقَّ وَ اِن ضَرَّکَ عَلَى الباطِلِ وَ اِن نَفَعَکَ وَ اَن لا یَجوزَ مَنطِقُکَ عِلمَکَ؛
(بحارالانوار، ج 2، ص114)
اِنَّ: حرف مشبهة بالفعل – مبنی بر فتح- عامل
مِن: حرف جر- مبنی بر سکون- عامل
حَقیقَةِ: اسم- مصدر- جامد- مفرد- مونث- معرفه به اضافه- معرب/ مجرور به حرف جر- اسم إنّ محلا منصوب – جار و مجرور متعلق به یکون محذوف
قصه ی سواری است که از دست مردم سرزمینش که خود را گرفتار و درگیر کارهای بیهوده کرده اند ، فرار و خود را نفرین می کند که تا ابد به این سرزمین برنگردد.
یَه روزی یَه روزگاری ارباب قدرتمندی بی که سی ختنه کنون کُرِش جشنی گِرت. سی ای جشن یه پاتیل گَپویی پر آش نهان و چالَهْ ، یه موری که وَ رَعْیَتَل ارباب بی و او نزدیکی یَل زندگی ایکرد، با اِشْنُفتن ای خبر و پیچیَن بو خَشْ آش مِن نُفْتِش وَ خُش گفت : مَه مُو چه کم وَ اونْگَل دارُم که سَر تخت تکیه دایِنِه و دو لِپی هم ایخَرِن ،حیف و میل ایکِنِن ، مُو هم حسرت ایخَرُم و نق ایزَنُم ، یه جا بشینم و بی فَیَیْ، سَیْل کنم .
قال الصادق علیه السلام:
مَنْ حَفِظَ مِنْ أَحَادِیثِنَا أَرْبَعِینَ حَدِیثاً بَعَثَهُ اللَّهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ عَالِماً فَقِیها.
الکافی : ج1 ، ص48
مَنْ :اسم موصول/مبتدا. حَفِظَ مِنْ أَحَادِیثِنَا :جمله صله-ضمیر عاید:ضمیر مستتر هو
حَفِظَ : فعل ماضی-مفرد-مذکر-غایب-سالم-مبنی-معلوم-متصرف-متعدی/خبر محلا مرفوع
مِنْ :حرف جر عامل
أَحَادِیثِ: اسم-جمع مکسر-مونث-منصرف-معرفه به اضافه-متصرف-ثلاثی-معرب-غیر مصدر-جامد/مجرور به حرف جر
خیلی شلوغ بود
همه داشتند گریه میکردند
او هم مات و متحیر داشت بقیه را نگاه می‌کرد
از مادرش پرسید” آقاجون کجا رفته؟؟ چرا همه دارند گریه میکنن؟؟”
گفت: “آقاجون رفته بهشت، پیش ِ خدا”
تعجبش بیشتر شد
با خود گفت “اگه آقاجون رفته بهشت، پیش ِ خدا، دیگه برا چی گریه میکنن!!!! “
اگر ما آدم ها اطمینان داشتیم که خدا هست.. و خدا ما را برای خودش آفریده و هر چه باید و نباید است برای درست، زندگی کردن ِ خودمان است.. آنوقت دیگر از او نافرمانی نمی‌کردیم و وقتی به سوی او میرفتیم.. شادمانه میرفتیم…
دیگر نه غصه ی مُردن را می‌خوردیم و نه ترسی از آن داشتیم و نه از بهشت رفتنِ دیگران ناراحت میشدیم
به قلم مهاجر
اتَّخَذُوا الشَّیْطَانَ لِأَمْرِهِمْ مِلَاکاً وَ اتَّخَذَهُمْ لَهُ أَشْرَاکاً فَبَاضَ وَ فَرَّخَ فِی صُدُورِهِمْ وَ دَبَّ وَ دَرَجَ فِی حُجُورِهِمْ فَنَظَرَ بِأَعْیُنِهِمْ وَ نَطَقَ بِأَلْسِنَتِهِمْ فَرَکِبَ بِهِمُ الزَّلَلَ وَ زَیَّنَ لَهُمُ الْخَطَلَ فِعْلَ مَنْ قَدْ شَرِکَهُ الشَّیْطَانُ فِی سُلْطَانِهِ وَ نَطَقَ بِالْبَاطِلِ عَلَى لِسَانِهِ .
خطبه 7 نهج البلاغه
اتَّخَذُوا : فعل ماضی ، جمع مذکر غایب ،معلوم،مبنی ،ثلاثی مزید باب افتعال ، متعدی/ فعل وفاعل ضمیر (واو)
الشَّیْطَانَ: اسم ،غیرمصدر، مشتق،مونث،غیرمنصرف،معرفه به ال تعریف،معرب ، / مفعول به منصوب
لِأَمْرِهِمْ :لام :حرف جر عامل ، أمرِ : اسم ،مصدر، جامد،مذکر،متصرف،مفرد ، معرفه به اضافه،معرب، مجرور به حرف جر/جار و مجرور متعلق به اتَّخَذُوا ، هِم: ضمیر متصل ، مضاف الیه و مجرور
عَنْ أَبِی جعفر الباقرِ علیه السلام:
عالمٌ یَنتَفِعُ بعِلمِه أفضلُ من سبعینَ ألفَ عابدٍ
تحف العقول ص 303
عالم : اسم فاعل، ثلاثی مجرد، غیر مصدر، مشتق، نکره، معرب/مبتدا (مسوغ این مبتدا نکره موصوف ینتفع بعلمه است)
ینتفع بعلمه : جمله صفت برای عالم
ینتفع: فعل، مضارع، مفرد مذکر غایب، ثلاثی مزید (افتعال)، متعدی به حرف جر /فعل
رسول خدا صلی الله علیه و آله:
مَن خانَ أَمانَةً فِى الدُّنیا وَلَم یَرُدَّها إِلى أَهلِها ثُمَّ أَدرَکَهُ المَوتُ ماتَ عَلى غَیرِ مِلَّتى وَیَلقَى اللّهَ وَ هُوَ عَلَیهِ غَضبانٌ؛
جامع الاحادیث الشیعه،ج 23،ص 1154
من: از ادات شرط
خان:فعل-ماضی-ثلاثی مجرد-مفرد مذکر غایب-اجوف-مبنی/فعل شرط
امانة: اسم-مفرد-منصرف-مصدر-مهموز-مونث-معرب/مفعول به
فی: از حروف جاره. الدنیا: اسم-مفرد-مونث-مشتق-صفت مشبه-معرب/مجرور