تجزیه و ترکیب آیه‌ی پنجم سوره‌ی یوسف
تجزیه و ترکیب آیه‌ی پنجم سوره‌ی یوسف:
قَالَ يَابُنىََّ لَا تَقْصُصْ رُءْيَاكَ عَلىَ إِخْوَتِكَ فَيَكِيدُواْ لَكَ كَيْدًا…
ﮔﻔﺖ: ﺍی ﭘﺴﺮﻙ ﻣﻦ! ﺧﻮﺍﺏ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﺮﺍی ﺑﺮﺍﺩﺭﺍﻧﺖ ﻣﮕﻮ ﻛﻪ ﻧﻘﺸﻪﺍی ﺧﻄﺮﻧﺎک ﺑﺮ ﺿﺪّ ﺗﻮ ﺑﻪ ﻛﺎﺭ ﻣﻰﺑﻨﺪﻧﺪ…
«قال»: فعل و فاعل: ضمیر مستتر
«یا»: حرف نداء
«بُنَيَّ»: در اصل، سه تا یاء دارد: یاء تصغیر، یاء حرف اصلی، یاء متکلّم. یاء اوّلی در یاء دوّم ادغام شده و یاء متکلّم برای تخفیف در گفتار، حذف شده است.
«لا»: ناهیه است
«تقصُصْ»: فعل مضارع مجزوم و فاعلش: أنتَ مستتر
«رُؤیاك»: مفعولٌ به
«عَلی إخوتك»: جار و مجرور متعلّق به لا تقصص
«فَــ»: فاء سببیّت
«یَکیدوا»: منصوب است به أن مقدّره؛ چون در جواب نهی واقع شده است.
«واو» در یکیدوا: فاعل است.
«لكَ»: جار و مجرور و متعلّق به یکیدوا
«کَیداً»: دو احتمال دارد:
1- مفعول مطلق تأکیدی
2- مفعولٌ به برای یکیدوا (در این صورت، یکیدوا به معنای یصنعوا است.)
اعراب القرآن الكريم و بيانه، ج4، ص: 356 و 450
انَّ الشَّيْطَانَ لِلْإِنسَانِ عَدُوٌّ مُّبِينٌ
ﺑﺪﻭﻥ شک ﺷﻴﻄﺎﻥ ﺑﺮﺍی ﺍﻧﺴﺎﻥ، ﺩشمنی ﺁﺷﻜﺎﺭ ﺍﺳﺖ.
«إنَّ»: حرف مشبهة بالفعل
«الشیطان»: اسمِ إنّ، جامد، بر وزن فَیعال، منصرف، ثلاثی مزید
«للإنسان»: جار و مجرور و متعلّق به «عدوّ»
«عَدُوٌّ»: صفت مشبهه و بر وزنِ «فَعول»، خبرِ إنّ
«مُبین»: اسم فاعل ثلاثی مزید، صفت برای عدوّ
جمله، محلّی از اعراب ندارد؛ چون تعلیلیّه است.
منبع: إعراب القرآنِ الکریم و بیانه، ج۴، ص۴۵۰ / إعراب القرآنِ الکریم (دعاس)، ج۲، ص۷۹
فرم در حال بارگذاری ...
