تعریف

افعالی هستند که بر جمله اسمیه داخل شده و مبتدا را به عنوان اسم خود رفع و خبر را به عنوان خبر خود نصب می دهد.

مانند:یکادُ البرقُ یخطفُ ابصارَهم

اقسام و معانی

۱-افعالی که بر نزدیکی وقوع خبر بر اسم دلالت می کنند.

(کاد-اَوشَکَ-کَرُبَ)

۲-افعالی که بر امیدواری حصول خبر بر اسم دلالت می کنند.

(عسی-حری-اخلولق)

مانند:عسی ربُکم ان یَرحمَکُم

۳-افعالی که بر شروع اسم به انجام خبر دلالت می کنند.

(شرع-انشا-علق-طفق-اخذ-هبّ-بدا-جعل-قام-انبری)

مانند:طفقا یخصفان علیهما من ورق الجنة

اصول افعال قرب

۱-همه این افعال به صیغه ماضی صرف می شوند جز ۴ مورد که بر مضارع نیز صرف می شوند.
(اوشک-کاد-طفق-جعل)

۲-خبر این افعال از حیث اقتران به ان مصدریه بر سه وجه می باشند:

●واجب الاقتران(حری-اخلولق)مانند:
اخلولقتُ السماء ان تمطر

●ممنوع الاقتران(جمیع افعال شروع)مانند:
طفقا یخصفان علیهما من ورق الجنة

●جائز الاقتران(افعال قرب)و عسی که در(عسی و اوشک)اقترانشان بهتر و در(کاد و کرب)تجردشان از ان مصدریه بهتر است.

تنبیه

در بین این افعال،(عسی)،(اوشک)و(اخلولق)می توانند به صورت تامه نیز واقع شوند.
در این صورت از خبر بی نیاز گشته و فقط به مرفوع خود اکتفا می کنند.
مانند:عسی ان تکرهوا شیئا…