اتَّخَذُوا الشَّیْطَانَ لِأَمْرِهِمْ مِلَاکاً وَ اتَّخَذَهُمْ لَهُ أَشْرَاکاً فَبَاضَ وَ فَرَّخَ فِی صُدُورِهِمْ وَ دَبَّ وَ دَرَجَ فِی حُجُورِهِمْ فَنَظَرَ بِأَعْیُنِهِمْ وَ نَطَقَ بِأَلْسِنَتِهِمْ فَرَکِبَ بِهِمُ الزَّلَلَ وَ زَیَّنَ لَهُمُ الْخَطَلَ فِعْلَ مَنْ قَدْ شَرِکَهُ الشَّیْطَانُ فِی سُلْطَانِهِ وَ نَطَقَ بِالْبَاطِلِ عَلَى لِسَانِهِ .

خطبه 7 نهج البلاغه

 اتَّخَذُوا : فعل ماضی ، جمع مذکر غایب ،معلوم،مبنی  ،ثلاثی مزید باب افتعال ، متعدی/ فعل وفاعل ضمیر (واو)

الشَّیْطَانَ:  اسم ،غیرمصدر، مشتق،مونث،غیرمنصرف،معرفه به ال تعریف،معرب ، / مفعول به منصوب

لِأَمْرِهِمْ :لام :حرف جر عامل ، أمرِ : اسم ،مصدر، جامد،مذکر،متصرف،مفرد ، معرفه به اضافه،معرب، مجرور به حرف جر/جار و مجرور متعلق به اتَّخَذُوا ، هِم: ضمیر متصل ، مضاف الیه و مجرور

مِلَاکاً : اسم ،مصدر، جامد،مذکر،مفرد،متصرف،نکره،معرب، منصوب/تمیزو منصوب

وَ :عطف غیر عامل

اتَّخَذَهُمْ : فعل ماضی ، مفرد مذکر غایب ،معلوم،مبنی  ،ثلاثی مزید باب افتعال ، متعدی/ فعل ومفعول به  

لَهُ : جار و مجرور متعلق به اتَّخَذَ

أَشْرَاکاً: اسم ،مصدر، جامد،مذکر،مفرد،متصرف،نکره،معرب، منصوب/تمیزو منصوب

فَبَاضَ: فاء عطف غیر عامل ، فعل ماضی ، مفرد مذکر غایب ،معلوم،مبنی  ،ثلاثی مجرد ، لازم/ فعل وفاعل هو مستتر

وَ : عطف غیر عامل

فَرَّخَ : فعل ماضی ، مفرد مذکر غایب ،معلوم،مبنی  ،ثلاثی مزید باب تفعیل ، متعدی/ فعل وفاعل هو مستتر

فِی صُدُورِهِمْ : فِی : حرف جر عامل ،/ صُدُورِ: اسم ،مصدر، جامد،مؤنث ،متصرف،جمع مکسرصدر  ، معرفه به اضافه،معرب، مجرور به حرف جر /هم: مضاف الیه و مجرور

وَ : عطف غیر عامل

دَبَّ : فعل ماضی ، مفرد مذکر غایب ،معلوم،مبنی  ،ثلاثی مجرد ،سالم و مضاعف، لازم/ فعل وفاعل هو مستتر

وَ : عطف غیر عامل

دَرَجَ : فعل ماضی ، مفرد مذکر غایب ،معلوم،مبنی  ،ثلاثی مجرد ،سالم ، متعدی/ فعل وفاعل هو مستتر

فِی حُجُورِهِمْ : حُجُورِ: اسم ، جمع مکسر حِجر ، مونث،مصدر،جامد، معرفه به اضافه ،معرب/ جار و مجرور متعلق به

فَنَظَرَ:فاء عطف غیر عامل ، فعل ماضی ، مفرد مذکر غایب ،معلوم،مبنی  ،ثلاثی مجرد ،سالم ، متعدی / فعل وفاعل هو مستتر

بِأَعْیُنِهِمْ : باء : حرف جر عامل ،/ أعیِنِ : اسم ،غیر مصدر، جامد،مؤنث ،متصرف،جمع مکسرعین  ، معرفه به اضافه،معرب، مجرور به حرف جر /هم: مضاف الیه و مجرور

وَ : عطف غیر عامل

نَطَقَ : فعل ماضی ، مفرد مذکر غایب ،معلوم،مبنی  ،ثلاثی مجرد ،سالم و مضاعف، متعدی/ فعل وفاعل هو مستتر

بِأَلْسِنَتِهِمْ : باء : حرف جر عامل ،/ أَلْسِنَتِ: اسم ،غیر مصدر، جامد،مؤنث ،متصرف،جمع مکسرلسان ، معرفه به اضافه،معرب، مجرور به حرف جر /هم: مضاف الیه و مجرور

فَرَکِبَ :فاء عطف غیر عامل ، فعل ماضی ، مفرد مذکر غایب ،معلوم،مبنی  ،ثلاثی مجرد ،سالم ، متعدی/ فعل وفاعل هو مستتر

بِهِمُ :جارو مجرور

الزَّلَلَ :  / مفعول به

وَ : عطف غیر عامل

زَیَّنَ : فعل ماضی ، مفرد مذکر غایب ،معلوم،مبنی  ،ثلاثی مزید باتفعیل  ،سالم ، متعدی/ فعل وفاعل هو مستتر

لَهُمُ :جارو مجرور

الْخَطَلَ : اسم ، مصدر، جامد،مذکر ،متصرف،مفرد ، معرفه به ال،معرب، منصوب/ مفعول به

فِعْلَ : اسم ، مصدر، جامد،مذکر ،متصرف،مفرد، منصوب / تمیز؟؟؟

مَنْ : موصول

قَدْ شَرِکَهُ الشَّیْطَانُ فِی سُلْطَانِهِ: صله

قَدْ : حرف تحقیق

شَرِکَهُ : فعل ماضی ، مفرد مذکر غایب ،معلوم،مبنی  ،ثلاثی مجرد ،سالم ، متعدی/ فعل ومفعول به

الشَّیْطَانُ : : اسم ،غیرمصدر، مشتق،مونث،غیرمنصرف،معرفه به ال تعریف،معرب ، / فاعل و مرفوع

فِی سُلْطَانِهِ : فی: حرف جر عامل، سُلْطَانِ: : اسم ،غیر مصدر، جامد،مؤنث ،متصرف،مفرد ، معرفه به اضافه،معرب، مجرور به حرف جر / ج ومجرور

وَ : عطف غیر عامل

نَطَقَ : فعل ماضی ، مفرد مذکر غایب ،معلوم،مبنی  ،ثلاثی مجرد ،سالم ، لازم/ فعل وفاعل هو مستتر

بِالْبَاطِلِ :باء: حرف جر عامل، الباطل: : اسم ،غیر مصدر، جامد،مؤنث ،متصرف،مفرد ، معرفه به ال،معرب، مجرور به حرف جر / ج و مجرور

عَلَى لِسَانِهِ  :علی حرف جر عامل، لسان: : اسم ،غیر مصدر، جامد،مؤنث ،متصرف،مفرد ، معرفه به اضافه،معرب، مجرور به حرف جر / ج و مجرور و مضاف الیه (هـ به شیطان بر می گردد)

 

منحرفان، شیطان را معیار کار خود گرفتند، و شیطان نیز آنها را دام خود قرار داد و در دل هاى آنان تخم گذارد، و جوجه هاى خود را در دامانشان پرورش داد. با چشم هاى آنان مى نگریست و با زبان هاى آنان سخن مى گفت. پس با یارى آنها بر مرکب گمراهى سوار شد و کردارهاى زشت را در نظرشان زیبا جلوه داد، مانند رفتار کسى که نشان مى داد در حکومت شیطان شریک است و با زبان شیطان، سخن باطل مى گوید.

منبع. سایت حوزه علمیه کوچک ما