امام صادق علیه السلام:

مَا کَلَّمَ رَسولُ اللّهِ صلی ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله العِبادَ بِکُنهِ عَقلِهِ قَطُّ، قَالَ رَسُولُ اللّهِ صلی ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله : اِنّا مَعاشِرَ النبیاءِ اُمِرنا اَن نُـکَلِّمَ النّاسَ عَلى قَدرِ عُقولِهِم
اصول کافى، ج 1 ، ص 23

مَا: حرف نافیه، غیرعامل، مبنی بر سکون

کَلَّمَ: فعل (مبنی بر فتح)

اللّهِ: مضاف الیه و مجرور

صلّی: فعل (مبنی بر سکون)

‏الله: فاعل و مرفوع

‏علیه: جار و مجرور متعلق به صلّی

‏و: حرف عطف

‏آل: معطوف به ضمیر ه در علیه

ه: مضاف الیه، محلا مجرور

صلی ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله: جمله معترضه ، محلی از اعراب ندارد.

العِبادَ: مفعول به و منصوب

بِکُنهِ: جار و مجرور متعلق به کلّم

عَقلِ: مضاف الیه و مجرور

هِ: مضاف الیه و محلا مجرور

قَطُّ: ظرف زمان (مفعول فیه) متعلق به “ما کلّم"  (توضیح: قطّ ظرف زمان برای گذشته است و اختصاص به نفی دارد) مبنی بر ضمه و محلا منصوب

قَالَ: فعل (مبنی بر فتح)

رَسُولُ اللّهِ صلی ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله: مانند قبل

اِنّا: إنّ (حرف مشبهه بالفعل) + نا (اسم إنّ و محلا منصوب)

مَعاشِرَ: بدل کل از کل برای “نا”

النبیاءِ: مضاف الیه و مجرور

اُمِرنا اَن نُـکَلِّمَ النّاسَ عَلى قَدرِ عُقولِهِم: خبر إنّ و محلا مرفوع

اُمِرنا: فعل و ضمیر نا نائب فاعل

اَن نُـکَلِّمَ: فعل و فاعل ضمیر مستتر نحن، مصدر موول: مکالمه؟ مفعول به برای امرنا

النّاسَ: مفعول به و منصوب

عَلى قَدرِ: جار و مجرور متعلق به نکلّم

عُقولِ: مضاف الیه و مجرور

هِم: مضاف الیه و محلا مجرور
  

امام صادق علیه السلام:

رسول خدا (درود خداوند بر او و خاندان او باد) هرگز با بندگان به اندازه (حقیقت و نهایت) عقل خودش سخن نگفت، رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: همانا به ما گروه پیامبران فرمان داده شده که با مردم به اندازه عقل های خودشان سخن بگوییم.

منبع؛ سایت حوزه علمیه کوچک ما