سوال: آیا زن حائض می تواند سُوَر عزائم و آیات سجده دار را تلاوت کند؟

پاسخ:

الف) قرائت آیه ای که سجده واجب دارد، بر زن حائض حرام است.

ب) اما نسبت به قرائت بقیه آیات این سور، نظر مراجع عبارت است از:

آیات عظام: امام، بهجت،‌ فاضل و نوری: خواندن تمام سوره ای که سجده واجب دارد بر زن حائض، حرام است. (حتی «بسم الله» آن)

آیات عظام: رهبری،‌ خویی، مکارم، سیستانی و صافی: فقط خواندن #آیه_سجده بر زن حائض حرام است و خواندن بقیه آیات این سور،‌ اشکالی ندارد.

آیات عظام: زنجانی و وحید: بنابر احتیاط واجب،‌ قرائت تمام سوره هایی که سجده واجب دارد، بر زن حائض (نفساء و شخص جنب) حرام است.

منبع: توضیح المسائل مراجع، م 355؛ توضیح المسائل آیت الله وحید، م 361؛ اجوبه الاستفتائات، س 199.

سجده های واجب و مستحب قرآن :

 سوره هایی که سجده واجب دارند :

1. سوره سجده، آيه 15، جزء 21 .

2. سوره فصلت، آيه 37، جزء 24 .

3. سوره نجم، آيه 62، جزء 27 .

4. سوره علق، آيه 19، جزء 30

سوره هایی که سجده مستحب دارند:
مستحب است سجده کردن در یازده مورد و آنها عبارتند از:

۱. سوره اعراف، آیه ۲۰۶ آخر سوره
وقتی که به «وَ لَهُ یسْجُدُونَ» رسید.

۲. سوره رعد، آیه ۱۵ وقتی که به «وَ ظِلالَهُمْ بِالغُدُوِّ وُ الْاصالِ» رسید.

۳. سوره نحل، آیه ۴۹ و ۵۰ وقتی که به «وَ یفْعَلُونَ ما یؤْمَرُونَ» رسید.

۴. سوره بنی اسرائیل، آیه ۱۰۷ تا ۱۰۹ وقتی که به «وَ یزِیدُهُمْ خُشُوعاً» رسید.

۵. سوره مریم، آیه ۵۸ وقتی که به «خَرُّوا سُجَّداً وَ بُکیا» رسید.

۶. سوره حج، آیه ۱۸ وقتی که به «یفْعَلُ ما یشاءُ» رسید.

۷. سوره حج، آیه ۷۷ وقتی که به «وَ افْعَلُوا الْخَیرَ»رسید.

۸. سوره فرقان، آیه ۶۰، وقتی که به «وَ زادَهُمْ نُفُوراً» رسید.

۹. سوره نمل، آیه ۲۵ و ۲۶، وقتی که به «رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِیمِ» رسید.

۱۰. سوره ص، آیه ۲۴، وقتی که به «وَ خَرَّ راکعاً وَ أَنابَ» رسید.

۱۱. سوره انشقاق، ایه ۲۱، وقتی که به «إِذا قُرِئَ» رسید.

احکام تلاوت سوره های سجده دار:

وجوب سجده، فوری است و تأخیر آن جایز نیست و اگر فراموش نماید و یا از روی معصیت ترک کرده باشد هر وقت یادش بیاید، باید سجده کند

 اگر کسی در حال سجده، آیه سجده را بخواند و یا بشنود، واجب است سر از سجده بردارد و سپس به سجده رود و ادامه دادن همان سجده به قصد سجده واجب و یا کشیدن پیشانی از جای سجده به طرف دیگر، کفایت نمی‌کند.

ذکر سجده واجب:

مُجرَّد سجده کفایت می‌کند و گفتن ذکر واجب نیست، اگر چه گفتنِ ذکر، مستحب می‌باشد و در انجام این مستحب هر ذکری کفایت می‌کند و لکن بهتر این است که گفته شود:

«سَجَدْتُ لَک یا رَبِّ تَعَبُّداً ورِقاً، لا مُسْتَکبِراً عَنْ عِبادَتِک وَ لا مُسْتَنْکفاً وَ لا مُسْتَعْظِماً بَلْ اَنَا عَبْدٌ ذَلیلٌ ضَعیفٌ خائِفٌ مُسْتَجیرٌ».

یا بگوید:

«لا اِلهَ اِلَّا اللهُ حَقًّا حَقًّا، لا اِلهَ اِلَّا اللهُ ایماناً وَ تَصْدیقاً، لا اِلهَ اِلَّا اللهُ وَ عُبُودِیةً، وَرِقّاً سَجَدْتُ لَک یا رَبِّ تَعَبَّداً وَرِقّاً، لا مُسْتَنْکفاً وَ لا مُسْتَکبِراً، بَلْ اَنَا عَبْدٌ ذَلیلٌ ضَعیفٌ خائفٌ مُسْتَجیرٌ».

یا بگوید آن چیزی را که پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ در سجده سوره «علق» فرمودند و آن این است:

«اَعُوذُ بِرِضاک مِنْ سَخَطِک، وَ بِمُعافاتِک عَنْ عُقُوبَتِک، اَعُوذَبِک مِنْک، لا اُحْصی ثَناءً عَلَیک، اَنْتَ کما اَثْنَیتَ عَلی نَفْسِک».

واجبات سجده قرآن

سوال: واجبات سجده قرآن چیست و آیا وضو داشتن و رو به قبله بودن لازم است؟

پاسخ: هر گاه در سجده واجب قرآن، پیشانی را به قصد سجده بر زمین بگذارد، کافی است - اگر چه ذکری نگوید - و گفتن ذکر مستحب است؛‌ هم‌ چنین رو به قبله بودن و وضو داشتن نیز لازم نیست.

منبع: توضیح المسائل ده مرجع، م 1099؛ امام، تحریرالوسیله، ج 1

شنیدن غیر مستقیم آیه سجده

سوال: در صورت شنیدن آیه سجده از تلویزیون،‌ ضبط صوت و … باید سجده کنیم؟ 

پاسخ: 

آیت الله خامنه‌ای: اگر به آیه سجده داری گوش دهید که از رادیو یا تلویزیون یا ضبط صوت و مانند آن پخش می شود، سجده واجب است.

آیت الله مکارم: هر گاه از مثل نوار یا رادیو به آیه سجده دار گوش کنید احتیاط واجب آن است که سجده کنید.

آیت الله سیستانی: اگر صدا ضبط شده باشد سجده لازم نیست. ولی اگر پخش زنده باشد باید سجده کنید.

برگرفته از کتاب «رساله مصور»، ج2، ص 117.