حضرت علی علیه السلام:

إذا هِبتَ أمراً فقَع فیه فإنّ شِدَّةَ تَوقیةِ اَعظمُ ممّا تخافُ منه

(نهج البلاغه- حکمت 175)

 إذا: اسم شرط؟- مبنی بر سکون            هبت امراً (شرط) – قع فیه (جزای شرط)

هِبتَ: فعل- ماضی- مفرد مذکر مخاطب- ثلاثی مجرد (هاب- یهیب) – اجوف یایی- لازم- معلوم/ فعل و فاعل (ضمیر بارز ت)- فعل شرط محلا مجزوم

أمراً: اسم- صحیح الاخر- غیرمصدر- جامد- مفرد- مذکر- نکره- معرب / مفعول به

قَع: فعل- امر حاضر- مفرد مذکر مخاطب- ثلاثی مجرد (وقع – یقع)- مثال واوی- متعدی- معلوم/ جواب شرط (محلا مجزوم)

فی: حرف جر- عامل- مبنی بر سکون

ه: اسم- ضمیر- مجرور به حرف جر

(جار و مجرور متعلق به قع)

ف: حرف عطف غیر عامل، مبنی بر فتح

إنّ: حرف مشبهه بالفعل- عامل – مبنی بر فتح

شدّة توقیة (اسم إنّ) – اعظم ممّا تخاف منه (خبرإنّ)

شِدَّةَ: اسم- صحیح الاخر- اسم مصدر- جامد- مفرد- مونث (لفظی) – نکره- معرب/ اسم إنّ – لفظا منصوب

تَوقیةِ: اسم- صحیح الاخر- مصدر باب تفعیل- جامد- مفرد- مونث لفظی- نکره- معرب / مضاف الیه ، لفظا مجرور

اَعظمُ: اسم- صحیح الاخر- غیرمصدر- مشتق اسم تفضیل- مفرد- مذکر- نکره- معرب / خبرإنّ – لفظا مرفوع

من: حرف جر- مبنی بر سکون- عامل

ما: اسم موصول- مبنی بر سکون- محلا مجرور

تخاف منه (جمله فعلیه، صله ی ما)

تخافُ: فعل- مضارع- مفرد مذکر مخاطب- ثلاثی مجرد (خاف- یخاف) – اجوف واوی- لازم- معلوم / صله؟

من: حرف جر- مبنی بر سکون- عامل

ه: اسم – ضمیر - مجرور به حرف جر / عائد صله

(جار و مجرور متعلق به تخاف)

 امیر المومنین علیه السلام:

هروقت از چیزی ترسیدی، خود را در آن بیفکن. پس به درستی که سختی هراس بزرگتر از آن چیزی است که از آن می ترسی.