قال امیر المومنین علی علیه السلام:
إن لَم تَکن حَلیما فَتَحَلَّم فَإِنَّهُ قَلَّ مَن تَشَبَّهَ بِقَومٍ إِلاّ أَوشَک أَن یکونَ مِنهُم

نهج البلاغه-حکمت 207

إن:حرف شرطیه- عامل.     لم تکن حلیما: جمله شرط 

لم: از حروف جازمه- عامل

تکن: از افعال ناقصه- مفرد مذکر مخاطب- مجزوم به لم / فعل ناقص، ضمیر مستتر انت اسم آن و محلا مرفوع

حلیماً:اسم- مفرد- مذکر- مشتق: صفت مشبهه- نکره- معرب / خبر کان و منصوب

ف: حرف عطف

تَحَلّم:فعل امر مخاطب- مفرد مذکر - ثلاثی مزید باب تفعل(طبق قاعدع خصوصی باب تفعل، در صیغه های مخاطب جائز است تاء دوم را بیندازیم. تَتَحلّمََ:تَحَلَّمَ:تَحَلِّم )- لازم- معلوم- معرب / فعل و فاعل ضمیر مستتر انت

تَحَلّم: جزای شرط

ف: حرف عطف

إن: از حروف مشبه بالفعل

ه: ضمیر متصل / اسم ان و محلا منصوب

قلَّ: فعل ماضی- مفرد مذکر غایب- ثلاثی مجرد- مضاعف- لازم- مبنی- معلوم / فعل- خبر إن و منصوب

من: اسم موصول/ فاعل قلّ محلا مرفوع

تشّبََهَ: فعل ماضی- مفرد مذکر غایب- ثلاثی مزید باب تفعل- متعدی به حرف جر- معلوم- معرب / فعل و فاعل هو

تشّبََهَ بقومٍ: جمله صله- عائد صله ضمیر مستتر هو در تشبه

بقوم: ب: حرف جر- قوم: اسم جمع- مفرد- مونث؟- جامد- معرب- نکره/ جار و مجرور متعلق به تشبه

إلا: ادات حصر

أوشک: از افعال مقاربه بمعنای نزدیک شد به…، در آستانه… قرار گرفت (مانند افعال ناقصه عمل می کند)-

مفرد مذکر غایب- غیر متصرف / فعل - اسم آن: ضمیر مستتر هو محلا مرفوع

 

أن: حرف ناصبه

یکونَ: از افعال ناقصه- منصوب به أن / فعل- اسم آن ضمیر مستتر هو

أن یکونَ: خبر أوشک محلا منصوب

 

منهم: جار و مجرور متعلق به یکون

امیر المومنین علیه السلام:

اگر صبور نیستی خودت را به صبوری بزن، زیرا  کم است کسی که خود را شبیه گروهی کند، مگر اینکه بزودی یکی از آنها شود.