صفت مشبهه:
اسمی است که از فعل ثلاثیِ(مجرد و مزید) لازم، گرفته می‌شود تا بر ثبوت و دوام دلالت کند.

صفت مشبهه از باب «فَعِلَ یَفْعَلُ» بر سه وزن می‌آید:

فَعِلٌ (که دلالت بر اندوه یا شادی می‌کند.)
مانند: ضَجِر(بیزار شده) ، فَرِحٌ(شاد) بَطِرٌ(شاد)

قرآن: ﴿…إِنَّهُ لَفَرِحٌ فَخُورٌ﴾
ﻣﺴﻠّﻤﺎً او ﺷﺎﺩﻣﺎﻥ ﻭ ﺧﻮﺩﺳﺘﺎ است.
(هود/۱۰)

أفْعَل (به معنای رنگ یا عیبِ ظاهری یا زینت می‌آید.)
مثال: أصفَر(زرد) ، أزْرَق(آبی) ، أحْدَب(گوژ پشت) ، أعْمَی(نابینا) ، أکْحَل(زیبا چشم) ، أحوَر(مرد سیاه چشم)

فَعْلان (به معنای پر بودن یا خالی بودن یا دارای حرارت باطنی می‌آید.)
مانند: عَطشان(تشنه) ، شَبْعان(گرسنه) ، رَیّان(سیراب) ، غَضبان(عصبانی) ، مَلْآن(پُر)

صفت مشبهه از باب «فَعُلَ یَفْعُلُ» بر اوزان مختلفی می‌آید که مشهورترینِ آن‌ها عبارتند از:

فَعیل فُعال فَعَال فَعَل فَعْل فُعْل
مانند
عَظیم شُجاع جَبان بَطَل شَهْم صُلْب

 ویژگی‌های أفْعَل صفت مشبهه:

بر رنگ عیب ظاهری زینت
دلالت می‌کند.

مؤنثش بر وزن «فَعْلاء» است.

مانند أصفر/صَفراء

صرف أفْعَل صفت مشبهه:

أخْضَرُ (مفرد مذکّر)

أخْضَرانِ (مثنّای مذکّر)

خُضْرٌ (جمع مذکّر (غالباً به‌صورت جمع مکسّر) )

خَضْراءُ (مفرد مؤنّث)

خَضْراوانِ (مثنّای مؤنّث)

خَضْراواتٍ (جمع مؤنّث)

صفت مشبهه از ثلاثی مزید، بر وزن اسم فاعل می‌آید؛

مانند مُطمئِنّ، مُستقیم، مُعتدِل

منبع: القواعد الأساسية للّغة العربیّة، ص۲۶۵