پیشنهاد اول: مناجات با امام‌حسین(ع) و علنی‌کردن آن در فضای مجازی و خلق آثار ادبی هنری در این‌باره
این جوان‌هایی که چند سال در اربعین موکب زدند و فعالیت‌ شبانه‌روزی انجام دادند یا در پیاده‌روی شرکت کردند، وقتی تصور می‌کنم که امسال روز اربعین می‌خواهند در خانه بنشینند و غصه بخورند، واقعاً بغض گلویم را می‌گیرد.

پیشنهاد اول بنده برای اربعین امسال، باز کردن باب مناجات است؛ همان باب مناجاتی که مقام معظم رهبری باز کردند و اخیراً فرمودند: امسال اربعین که نمی‌توانید به کربلا بروید، خودتان از راه دور، با امام‌حسین(ع) مناجات کنید.

بنده در دهۀ محرم امسال، از این مناجات‌ها یک‌مقدار گفتم، اما فکر نمی‌کردم که این باب مناجات توسط مقام معظم رهبری به این‌شکل مفتوح بشود و به آن تصریح بشود. ان‌شاءالله آثار زیبای ادبی هنری فراوانی در این سلسله مناجات‌ها به‌دست خواهد آمد. اگر امسال مراسم شب‌خاطرۀ اربعین نداریم، در عوض چنین بیان زیبایی ان‌شاءالله به‌دست خواهد آمد، کمااینکه وقتی راه کربلا بسته بود چه شعرهای زیبایی در فراق کربلا سروده می‌شد.

اینکه مقام معظم رهبری فرمودند: بنشینید مناجات کنید و بگویید «حسین جان، ما می‌خواستیم بیاییم اما نتوانستیم…» این تجربۀ هر سالۀ خود ایشان است که هرسال اربعینی‌ها را می‌بینند و آرزو می‌کنند که ای کاش در بین‌شان بودند. خودشان هم تصریح کردند به اینکه «من هم دوست دارم بروم.» معلوم می‌شود که ایشان وقتی نمی‌تواند اربعین برود، با اباعبدالله‌الحسین(ع) مناجات می‌کند. نکته‌اش این است که چرا این آدرس را به ما دادند؟ لابد از این کار نتیجه گرفته‌اند. نمی‌شد که ایشان از این مناجات نتیجه نگیرد و بعد آن را به ما توصیه کند. نمی‌شد ایشان اهل این مناجات نباشد و به ما توصیه کند.

فضای اینترنت را از این مناجات با حسین(ع) پر کنید / مناجات با حسین(ع) مناجات با خدا نیست که مخفیانه باشد

ما هم امسال مانند ایشان با حسین(ع) مناجات خواهیم کرد و این مناجات‌ها هم مناجات با خدا نیست که مخفیانه باشد، مناجات با امام‌حسین(ع) است و باید علنی باشد؛ مثل زیارت، مثل زیارتنامه، مثل روضه. کمااینکه حضرت امام(ره) می‌فرمود: اگر فقط مقدّسى بود و توى اتاق و توى خانه می‌‏نشست براى خودش و هى زیارت عاشورا می‌‏خواند و تسبیح می‌‏گرداند، نمانده بود چیزى، این‌طوری اسلام حفظ نمی‌شد… (صحیفۀ امام/8/526)

 شما فضای اینترنت را از این مناجات‌ها با حسین(ع) پُر کنید که در این مناجات، عمق معرفت شما نشان داده می‌شود. شاید خوب باشد مضامینی دربارۀ این مناجات را با هم مرور کنیم. ببینید ائمۀ هدی(ع) چطور با خدا مناجات می‌کنند؟ امام سجاد(ع) در دعای ابوحمزه چقدر زیبا صدا می‌زند: خدایا چرا وقتی می‌خواستم عبادت کنم خستگی روی من انداختی؟ «ألقَیتَ علَیَّ نُعاساً». خدایا نکند از صدای من خوشت نمی‌آید. «أَوْ لَعَلَّکَ لَمْ تُحِبَّ أَنْ تَسْمَعَ دُعَائِی» امام سجاد(ع) عزیزِ دل خداست. اما ببینید در مقام مناجات چه مضامینی را ذکر می‌کنند! خیلی فوق‌العاده است.

امسال اربعینی‌ها در مناجات‌شان با امام حسین(ع) همین مضامین را خواهند گفت. مثلاً اینکه «یا اباعبدالله، شاید از خدمت ما در اربعینِ سال گذشته خوشت نیامده…» باید رضایت امام‌حسین(ع) را بگیریم.

وظیفه خودمان بدانیم که در فضای اینترنت، اربعین را رونق بدهیم
 از روی الگوی دعای ابوحمزۀ ثمالی یا از روی الگوی دعای کمیل، می‌توانید مضامین بسیار زیبایی برای این مناجات پیدا کنید. شعرای بزرگ ما شعرهای خوبی دارند و شعرای آئینی بزرگوار امروز ما شعرهای خوبی می‌توانند بگویند و منتشر کنند. فضای اینترنت را از این مضامین زیبا، پر کنیم. وظیفه برای خودمان بدانیم که در فضای اینترنت اربعین را برقرار کنیم. میلیون‌ها نفر، می‌توانند این را در فضای مجازی دنبال کنند. اگر می‌بینی رفیقت حواسش نیست و با گوشیِ خودش سرگرم است، به او بگو: «فلان جریان اربعینی را فالو کن، بیا اینها را لایک کن، بیا یک پیام هم تو بگذار، روی صفحه‌ات یک نکته دربارۀ اربعین بگذار…»

بیایید یک مدتی را به اربعین اختصاص بدهیم و غوغا به‌پا کنیم. مثلاً هر کسی از سال‌های قبل کلیپ و خاطره‌ای دارد، در فضای مجازی پخش کند. جلسات خاطرۀ اربعین که سال‌های قبل برگزار می‌شد، خیل زیبا بود. شما می‌توانید این خاطرات شخصی خودتان از اربعین را ثبت کنید، اینها تاریخ شفاهی است و بعداً خیلی خوب از این خاطرات استفاده خواهد شد. 

پس پیشنهاد اول‌ ما به‌دنبال «توصیه به مناجات» این است که این مناجات را علنی برگزار کنید. حالا اگر نمی‌شود مجلس برگزار کرد؛ عیبی ندارد، می‌رویم در فضای اینترنت و آنجا خاطرات‌مان را می‌گوییم. شاید دوستان مشعر یا ستاد اربعین، این آمادگی را داشته باشند که به جمع‌آوری خاطرات بپردازند. امسال می‌توانیم میلیون‌ها خاطره برای اربعین جمع کنیم. میلیون‌ها کلیپ می‌تواند برای اربعین ساخته بشود. آهنگ کلیپ‌ها هم می‌تواند همین نوحه‌های موجود باشد، یا همان صدای راه‌رفتنِ اربعینی‌ها. اصلاً همین صدای راه‌رفتن، زیباترین موسیقی است و با آن چه کلیپ‌های زیبایی می‌شود ساخت!

حضور در فضای مجازی و لایک‌کردن هر سخنِ خوبی دربارۀ اربعین، خودش یک اقدام جالب است. همچنین هر یک از شما می‌توانید مستندساز بشوید، هر کدام از زاویۀ نگاه خودتان برای اربعین، مستند بسازید. هر کدام از شما حرف‌های قشنگی دارید که می‌توانید بیان کنید، نگویید من نویسنده نیستم، من شاعر نیستم… همین‌که شروع کنید، یک دفعه‌ای حکمت‌ها از قلب‌تان بر زبان‌تان جاری خواهد شد ضمن اینکه می‌توانید با هم مشورت کنید.

پیشنهاد دوم: روز اربعین به مزار شهدا برویم یا در  پشت‌بام خانه زیارت‌نامه بخوانیم
پیشنهاد بعدی این است که روز اربعین-اگر شرایط کرونا اجازه داد- به مزار شهدا برویم؛ با مراسم یا بی‌مراسم. اربعین روز زیارت شهداست. شما هر کدامتان چند وقت است به زیارت مزار شهدا نرفته‌اید؟ شهدایی که مدیون آنها هستیم. حضرت زهرا(س) زیارت شهدا را برای ما سنت کرد؛ ایشان هفته‌ای یکبار-یا بنا بر نقلی، هفته‌ای دوبار- منظم به زیارت شهدا می‌رفت. اصلاً رسم بشود اربعین، ما هم به یاد شهیدان کربلا به مزار شهدایمان مراجعه کنیم. اگر توانستیم آنجا یک نوار صوتی بگذاریم و نوحه‌های اربعینی را پخش کنیم. اگر توانستیم مراسمی بگیریم؛ با توجه به اینکه آنجا فضای باز هم هست. اگر شرایط خیلی سخت‌تر بود، لااقل قبور شهدا را آب و جارو کنیم و برایشان گُل ببریم و هر کدام برای خودمان به‌تنهایی روضه بخوانیم. 

ما این تجربۀ روضه در صحرا را-که امام باقر(ع) توصیه فرموده‌اند- در تاسوعا و عاشورای امسال کنار مزار شهدا داشته‌ایم؛ این‌قدر زیبا بود که حد ندارد! آدم احساس می‌کند که تمام آن شهدا آمده‌اند و در جلسه شرکت کرده‌اند و دارند گریه می‌کنند و این احساس، خیالپردازی نیست. خیلی تجربۀ دلچسبی بود.

در روایتی آمده است که مقدس‌ترین سرزمین‌ها مسجدالحرام، مسجدالنبی، قبور ائمۀ هدی(ع) و انبیاء الهی، مقتل شهدا و بعد مساجد است. در روایت دیگری هم ثواب زیارت «قبور شهدا» در کنار زیارت قبر پیامبر(ص) ذکر شده است (إِنَّ اللَّهَ اخْتَارَ مِنْ بِقَاعِ الْأَرْضِ سِتَّةً الْبَیْتَ‌الْحَرَامَ وَ الْحَرَمَ وَ مَقَابِرَ الْأَنْبِیَاءِ وَ مَقَابِرَ الْأَوْصِیَاءِ وَ مَقَاتِلَ الشُّهَدَاءِ وَ الْمَسَاجِدَ الَّتِی یُذْکَرُ فِیهَا اسْمُ اللَّه‏؛ کامل‌الزیارات/۱۲۵) (إِنَّ زِیَارَةَ قَبْرِ رَسُولِ اللَّهِ ص وَ زِیَارَةَ قُبُورِ الشُّهَدَاءِ وَ زِیَارَةَ قَبْرِ الْحُسَیْنِ ع تَعْدِلُ حَجَّةً مَعَ رَسُولِ اللَّهِ؛ کافی/ج4/ص548)

به هر حال این می‌تواند یکی از پیشنهادهای خیلی خوب برای اربعین باشد. ضمن اینکه اساساً روضه در صحرا-که امام‌باقر(ع) برای عاشورا تصریح فرموده‌اند- در اربعین هم شاید بتوان تکرار کرد. (مَنْ زَارَ الْحُسَیْنَ ع یَوْمَ عَاشُورَاءَ مِنَ الْمُحَرَّمِ…إِذَا کَانَ ذَلِکَ الْیَوْمُ بَرَزَ إِلَى الصَّحْرَاءِ أَوْ صَعِدَ سَطْحاً مُرْتَفِعاً فِی دَارِهِ؛ کامل‌الزیارات/ ص174)

 نکتۀ دیگری که امام باقر(ع) در این روایت فرموده‌اند این است که اگر نتوانستید کربلا بروید، به پشت‌بام خانه بروید و رو به کربلا اباعبدالله‌الحسین(ع) را زیارت کنید. این پشت‌بام رفتن‌ها خودش یک زیبایی‌ای دارد و اگر همسایه‌ها موافق باشند و صدا اذیت‌شان نکند، می‌شود بر زیبایی‌اش بیافزاییم و یک بلندگوی کوچکی هم بگذاریم و با صدای بلند زیارت عاشورا بخوانیم تا صدایش به بقیه برسد.

چقدر زیباست که عصر روز اربعین، آدم به پشت‌بام خانه برود و یک زیارتنامه‌ای بخواند و یک نالۀ غریبی را از چند خانه آن‌طرف‌تر خطاب به کربلای اباعبدالله الحسین(ع) بشنود. گاهی این صحنه‌ها زیبایی‌هایی دارد که مجالس با شکوه ندارند. پس همین دو سفارش امام باقر(ع) را که برای روز عاشوراست برای اربعین هم می‌توانیم اجرا کنیم چون در اربعین هم می‌خواستیم به کربلا برویم که میعادگاه شیعه است.

پیشنهاد سوم: شهرها را با نوا و نمای حسینی آذین کرده و موکب‌های عزا برپا کنیم
پیشنهاد دیگر این است که همان فضای جادۀ نورانی کربلا تا نجف اشرف را در همۀ شهرها با نوا و نمای حسینی پیاده کنیم. چگونه؟ مثلاً اینکه یک خیابان را سیاهپوش کنیم و شبیه بین الحرمین، آن را نورپردازی کنیم. بعضی‌ها شاید بتوانند با هزینۀ کمی این را در یک خیابان موسّعی ایجاد کنند و سیاهی بزنند. بعد آنجا برویم و خطاب به امام‌حسین(ع) بگوییم: «آقا ما نتوانستیم بیاییم، ما نتوانستیم جلسات باشکوه بگیریم، اما شهرمان را باشکوه به یاد تو تزئین می‌کنیم…»

چرا ما نباید برنامۀ جدی برای آذین شهرها به عزای اباعبدالله‌الحسین(ع) داشته باشیم؟ در شهرهای ما کسانی هستند که مثل شما ارتباط با امام حسین(ع) ندارند و از عالم شما هم خبر ندارند. حالا شما بیایید و در شهرهای خود، موکب بزنید، اگر ستاد کرونا می‌گوید که «چای ندهید» اشکالی ندارد، در این موکب‌ها چهار تا تابلو می‌گذاریم، چهار تا نوشته می‌گذاریم. یک صوت می‌گذاریم.

خیلی از میادین شهرها-به‌دلیل فاصله‌ای که از خانه‌های اطراف دارد- برای خانه‌ها، مزاحمت ندارد لذا می‌توانید راحت صوت نوحه بگذارید. یا اینکه در خیابان‌های خلوت شهر می‌توانید این صوت‌ها را بگذارید. مردم با زن و بچه بیایند و اینجا یک دوری بزنند. مثلاً با ماشین می‌آید دور می‌زند، سرعتش را کم می‌کند که ببیند چه خبر است؟ در این کار هم دیگر هیچ بی‌احتیاطی‌ای نیست که با دستورالعمل‌های ستاد کرونا مغایرت داشته باشد.

ما خیابان را برای اباعبدالله الحسین(ع) تزئین می‌کنیم تا آن کسانی که اربعین در آن جادۀ نورانی نجف به کربلا نرفته‌اند ببینند فضای آنجا چگونه بوده است. یک بلندگو هم نوحۀ عربی یا فارسی پخش کند، یک بلندگو هم روضه پخش کند، یک جا هم عکس‌های شهدایتان را بزنید، نمایشگاه بزنید! البته نمایشگاهی که مردم با ماشین عبور کنند و آن عکس‌ها را ببینند. این اتفاق گاهی در شهرها در زمان نیمۀ شعبان می‌افتد. حالا ما برای اربعین از نوع سیاهپوشی و پخش نوای حسینی، این کار را انجام بدهیم. همه امام حسین(ع) را دوست دارند و توجه می‌کنند. البته شما می‌توانید صدای بلندگوها را طوری تنظیم کنید که آزاردهنده نباشد. مثلاً بروید در قسمت بازار شهر، یا در قسمت اداری شهر که خانه‌های مسکونی کم هستند. بعضی از خیابان‌ها هست که تقریباً می‌شود مطمئن بود، منزل مسکونی ندارد. این خیابان‌ها را هیئتی‌ها تزئین کنند. مردم هم شبِ اربعین که روزش تعطیل‌ هستند بیایند تا صبح قدم بزنند یا با ماشین بیایند و تماشا کنند.

ما می‌توانیم ایستگاه صلواتی بزنیم بدون اینکه غذایی توزیع کنیم. حالا جدا از اینکه غذاهای بسته‌بندی هم می‌شود توزیع کرد. مثلاً اگر کسی نذر داشته روز اربعین برای مجلس عزاداری اباعبدالله‌الحسین(ع) طعام بدهد، او می‌تواند این کار را در همین خیابان و ایستگاه صلواتی انجام بدهد و هر کسی آمد او را جزء عزاداران اباعبدالله الحسین(ع) محسوب کند و طعام بدهد. این کار هم مغایرتی با آن اطعام آسیب‌دیدگان هم ندارد، هر کدام به جای خودش محفوظ.

«باز این چه شورش است که در خلق عالم است» ما می‌توانیم این شورش حسینی را که همراه با شعور شده و مراقبت از کرونا را در صدر قرار داده‌اند، تبدیل کنیم به یک همایش بزرگ نوا و نمای اربعینی. آن‌وقت شما ببینید چقدر خلاقیت ایجاد می‌شود و چقدر جوان‌ها فعال می‌شوند.

شاید اربعین امسال، شهرهای ما بیش از سال‌های قبل، بوی حسین(ع) بگیرد
در سطح شهر این‌همه بنرهای تبلیغاتی برای فروش محصولات به در و دیوار زده‌اند. شما هم کالایتان «ذکر حسین» است و می‌توانید همین کار را برای اربعین امام‌حسین(ع) انجام بدهید. کسی هم نمی‌تواند بگوید که این کار ضدّ پروتکل‌های کروناست! نه، ما می‌خواهیم شهر را تزئین کنیم.

به این ترتیب، شاید اربعین امسال شهرهای ما بیشتر از همۀ سال‌های گذشته بوی اباعبدالله‌الحسین(ع) بگیرد. اصلاً شاید این از الطاف خفیۀ الهی باشد که این اتفاق به این‌صورت رقم بخورد. این هم یک سبکی است که باید به آن پرداخت. همان‌طور که در خانه نشستن و دعا و مناجات کردن هم یک سبک است که بچه‌ها را در خانه، تحت تأثیر قرار می‌دهد.

تجربۀ روضۀ داخل خانه‌ را به همدیگر منتقل کنیم
با توجه به اینکه رهبر انقلاب فرمودند در خانۀ‌تان با امام‌حسین(ع) مناجات کنید، کسانی که اهل روضه هستند، روضه را بیاورند توی خانه و حتی تجربۀ روضۀ توی خانه‌شان را به همدیگر منتقل کنند. خود پدر و مادر روضه بخوانند و زیارتنامه بخوانند. البته این الان هم کم و بیش هست و چیز عجیبی نیست، ولی ممکن است بعضی‌ها غفلت کرده باشند و باید این غفلت زدوده بشود.

همۀ ما مقیّد باشیم در خانه صدا و نوای روضۀ اباعبدالله الحسین را به هر نحوی که هست بلند کنیم. البته در این ایام محرم و اربعین، تلویزیون را که روشن کنید الحمدلله روضه‌خانه است؛ ولی خود خانواده و پدر و مادر اگر این جلسه را بگیرند خیلی جالب است. یا این گروه‌های اجتماعی‌ای که در اینترنت تشکیل شده است اینها با هم قرار بگذارند در یک ساعتی با هم مرتبط شده و یکی‌شان روضه بخواند و بقیه گوش بدهند.