شَتَّانَ مَا بَیْنَ عَمَلَیْنِ عَمَلٍ تَذْهَبُ لَذَّتُهُ وَ تَبْقَى تَبِعَتُهُ وَ عَمَلٍ تَذْهَبُ مَئُونَتُهُ وَ یَبْقَى أَجْرُهُ

نهج البلاغه – حکمت 121

 

شَتَّانَ : اسم فعل ماضی مبنی بر فتح است و محلی از اعراب ندارد

مَا : موصوله و فاعل اسم فعل شتان است ودر محل رفع می باشد

بَیْنَ عَمَلَیْنِ : بین از اسماء دائم الاضافه و ظرف متعلق به یکون محذوف ، جمله ظرف و متعلَق ِ آن تا عملین صله ما و ضمیر مستتر در یکون عائد صله

 

عَمَلٍ : بدل تفصیل از عملین است (بدل تفصیل به بدلی می گویند که اسم مجمل قبل از خود را تفصیل دهد)

تَذْهَبُ: فعل

جمله تذهب لذته صفت برای عمل است و محلا مجرور

لَذَّتُ: فاعل تذهب

هُ: مضاف الیه

 

و: حرف عطف

تَبْقَى: فعل

تَبِعَتُ: فاعل

هُ : مضاف الیه

جمله وَ تَبْقَى تَبِعَتُهُ معطوف است بر جمله تذهب لذته و محلا مجرور

 

و : حرف عطف

عَمَلٍ : معطوف بر عمل اولی می باشد

تَذْهَبُ: فعل

مَئُونَتُ: فاعل

هُ : مضاف الیه

تَذْهَبُ مَئُونَتُهُ صفت برای عمل دوم و جمله محلا مجرور

و : حرف عطف

یَبْقَى أَجْرُهُ : معطوف بر صفت عمل دوم و محلا مجرور

یَبْقَى: فعل

أَجْرُ: فاعل

هُ : مضاف الیه

 

چقدر دور می باشد آنچه میان دو عمل است، عملی که لذت آن می رود و تبعات آن می ماند و عملی که دشواری آن می رود و پاداش آن می ماند.