عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام:

لَوْ یَعْلَمُ النَّاسُ مَا فِی فَضْلِ مَعْرِفَةِ اللَّهِ مَا مَدُّوا أَعْیُنَهُمْ إِلى‏ مَا مُتِّعَ بِهِ الْأَعْدَاءُ مِنْ زَهْرَةِ الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَ نَعِیمِهَا، وَ کَانَتْ دُنْیَاهُمْ أَقَلَّ عِنْدَهُمْ مِمَّا یَطَؤُونَهُ بِأَرْجُلِهِمْ، وَ لَنُعِّمُوا بِمَعْرِفَةِ اللَّهِ وَ تَلَذَّذُوا بِهَا تَلَذُّذَ مَنْ لَمْ یَزَلْ فِی رَوْضَاتِ الْجِنَانِ‏  مَعَ أَوْلِیَاءِ اللَّهِ.

الکافی (ط - دارالحدیث) ؛ ج‏15 ؛ ص563

لو : حرف شرطیه غیر عامل، مبنی بر سکون/ حرف شرط

یعلم : فعل ، مضارع، مفرد مذکر غایب، ثلاثی مجرد، سالم، متعدی، معلوم/فعل شرط

الناس: اسم ، غیرمصدر،جامد، اسم جمع، معرفه به ال، معرب/فاعل

ما: اسم استفهام، مبنی برسکون در محل نصب / مفعول برای یعلم

فی: حرف جر، مبنی بر سکون، عامل ، محلی از اعراب ندارد

فضل : اسم مصدر، جامد، مفرد، مذکر، معرفه به اضافه، معرب، / مجرور

معرفة: اسم، مصدر میمی، جامد، مفرد، مونث، معرفه به اضافه ، معرب/ مضاف الیه

الله : لفظ جلاله ، اسم ، مفرد ، مذکر ، جامد غیرمصدری ، مُعرَّف بأل یا عَلَم،معرب/ مضاف الیه

ما : نافیه غیر عامل، مبنی

مدوا: فعل، مضاعف، ماضی، جمع مذکر غایب،ثلاثی مجرد،متعدی،معلوم/ فعل و فاعل

أعین: اسم، جمع مکسر، مشتق، مونث،معرفه به اضافه،معرب/ مفعول

هم: اسم،ضمیرمتصل مفعولی، جمع مذکرغایب، معرفه، مبنی/مضاف الیه

الی : حرف جر عامل

ما: اسم موصول، مبنی برسکون/ مجرور

متع: فعل، ماضی ، مفرد مذکر غایب، ثلاثی مزید باب تفعیل، سالم ، مجهول/ فعل

بِهِ : جارو مجرور 

جمله فعلیه “متع به الاعداء من زهرة الحیوة الدنیا و نعیمها” صله ی ما موصول است و محلی از اعراب ندارد  و ضمیر “ه” در “به” ضمیر عائد صله است.

الاعداء : اسم،جمع مکسر،مشتق، مونث، معرفه به ال، معرب/نایب فاعل

من: حرف جر- مبنی بر سکون- عامل

زهرة:اسم،غیر مصدر، جامد، مفرد،مونث،معرفه به اضافه، معرب/ مجرور

الحیوة:اسم مصدر، جامد، مفرد، مونث، معرفه به ال، معرب /مضاف الیه

الدنیا:اسم منقوص، مفرد، مونث مجازی، مشتق اسم تفضیل از مصدر دنوّ، معرفه به ال، معرب، غیر منصرف/مضاف الیه

و: حرف عطف

نعیم: اسم، مفرد، مذکر، مشتق ، معرفه به اضافه، معرب / معطوف به زهرة و مجرور

ها: اسم ، ضمیرمتصل مفعولی ، مفرد مونث غایب، معرفه، مبنی/مضاف الیه

و: حرف استیناف

 کانت : از افعال ناقصه، ماضی، مفرد مونث غایب /فعل

دنیا: بالا گفته شد/ اسم کان و محلا مرفوع

هم: اسم،  ضمیرمتصل مفعولی، جمع مذکر غایب ، مبنی / مضاف الیه

اقل: اسم تفضیل، مفرد، مذکر، مشتق، ، نکره، معرب / خبر کان محلا مرفوع

عند: از اسماء دائم الاضافه /ظرف منصوب متعلق به کانت

هم: اسم،  ضمیرمتصل مفعولی، جمع مذکر غایب، مبنی / مضاف الیه

من: حرف جر- مبنی بر سکون- عامل

ما: اسم موصول، مبنی برسکون / مجرور

یطؤون: فعل، مضارع، جمع مذکر غایب، مهموز اللام، ثلاثی مجرد، مثال واوی، متعدی، معلوم / فعل و فاعل

ه : اسم ، ضمیرمتصل مفعولی، مفرد مذکر غایب، مبنی / مفعول

جمله فعلیه"یطؤونه بأرجلهم ” صله ی ما موصول است و محلی از اعراب ندارد. و “ه” ضمیر عائد صله 

ب: حرف جر ، عامل

أرجل: اسم ، جمع مکسر از رِجل، مصدر، مشتق، مونث، معرفه به اضافه، معرب/ مضاف الیه

ل: حرف تاکید

نعموا: فعل ، ماضی، جمع مذکر غایب، ثلاثی مزید باب تفعیل، مجهول/ فعل

ب: حرف جر ، عامل، مبنی

معرفة: اسم، مصدر میمی، جامد، مفرد، مونث، معرفه به اضافه ، معرب/ مجرور

الله : لفظ جلاله ، اسم ، مفرد ، مذکر ، جامد غیرمصدری ، مُعرَّف بأل یا عَلَم،معرب / مضاف الیه

و : حرف ربط

تلذذوا: فعل، ماضی، جمع مذکر غایب، ثلاثی مزید باب تفعّل، لازم/فعل و فاعل

 ب: حرف جر ، عامل، مبنی

ها: اسم ، ضمیرمتصل مفعولی مفرد، مونث، /مجرور

تلذذ: اسم ، مصدر، باب تفعّل، مفرد، مذکر، مشتق، نکره، معرب / مفعول مطلق نوعی

من : اسم موصول مشترک ، مفرد، مذکر، غیر متصرف، مبنی برسکون / مضاف الیه

از “لم یزل” تا آخر حدیث جمله صله برای من است و ضمیر مستتر در لم یزل عائد صله است.

لم : حرف جحد

یزل: فعل ، مضارع (به خاطر حرف جحد معنای ماضی می دهد) ، مفرد مذکر غایب، ثلاثی مجرد، اجوف واوی، مجزوم به لم، لازم، معرب / فعل و فاعل

فی: حرف جر، مبنی بر سکون، عامل ، محلی از اعراب ندارد

روضات : اسم، جمع مونث سالم از روضة، مشتق، معرب، معرفه به اضافه/مجرور

الجنان: اسم ، جمع مکسرجنة، مونث،مشتق، معرفه به ال، معرب / مضاف الیه

مع: اسم دائم الاضافه، غیر متصرف، مبنی بر فتح/ مفعول فیه متعلق به لم یزل

أولیاء: اسم، جمع مکسر ولی، مونث، مشتق، معرفه به اضافه ، معرب/مضاف الیه

الله : لفظ جلاله ، اسم ، مفرد ، مذکر ، جامد غیرمصدری ، مُعرَّف بأل یا عَلَم، معرب / مضاف الیه

امام صادق علیه السلام:

اگر مردم آنچه در برتری معرفت خدا هست را می دانستند، چشمانشان را به سوی آنچه دشمنان از آنها بهره مندند، از زینتهای زندگی دنیوی و نعمت های آن، نمی دوختند. و دنیای آنها نزدشان پست تر از آنچه بود که با پاهایشان بر آن می رفتند  و به شناخت خدا نعمت داده می شدند و از آن لذت می بردند همانند لذت بردن کسی که دائما در باغهای بهشت با اولیا الله است. 

منبع: حوزه علمیه کوچک ما